падве́сіць, ‑вешу, ‑весіш, ‑весіць; заг. падвесь; зак., што.
Прымацаваць пад чым‑н., над чым‑н., да чаго‑н. у вісячым становішчы. Падвесіць каўбасы пад страхой. □ Антось падвесіў на вешала над комінам анучы, каб прасохлі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прывары́ць, ‑вару, ‑варыш, ‑варыць; зак., што.
1. і чаго. Разм. Зварыць яшчэ, у дадатак да ўжо зваранага. Прыварыць капусты.
2. Спец. Прымацаваць да чаго‑н. зваркай. Прыварыць адламаную частку трубы. Прыварыць ручку да металічнага каўша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навяза́ць, -вяжу́, -вя́жаш, -вя́жа; -вяжы́; -вя́заны; зак.
1. чаго. Нарыхтаваць, зрабіць шляхам вязання.
Н. шапак.
Н. венікаў.
2. каго (што). Прымацаваць, узяць на прывязь.
Н. каня на лузе.
3. перан., каго-што каму. Прымусіць каго-н. прыняць або зрабіць што-н. супраць яго волі, жадання.
Н. сваю думку.
Н. бой.
|| незак. навя́зваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прытаро́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.
Прывязаць тарокамі да сядла. // Разм. Прымацаваць, прывязаць што‑н. да чаго‑н. [Дзмітрый] туга прытарочыў парашутыста да брані. Каб не дрогала ў галаву, падклаў пад ніз яго ж мундзір. Беразняк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прихвати́ть сов., разг.
1. в разн. знач. прыхапі́ць;
прихвати́ зонт прыхапі́ парасо́н;
моро́з прихвати́л цветы́ маро́з прыхапі́ў кве́ткі;
2. (привязать наскоро, слегка) прымацава́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыкава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём, -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак., каго-што.
1. Коўкай прымацаваць да чаго-н.
П. сейф да сцяны.
2. перан. Прымусіць нерухома заставацца ў якім-н. стане, на якім-н. месцы.
Страх прыкаваў яго да месца.
◊
Прыкаваць чыю ўвагу, позіркі да каго-чаго (кніжн.) — прыцягнуць чыю-н. пільную ўвагу, позіркі.
|| незак. прыко́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прымкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.
1. што. Зачыніць, замкнуць на некаторы час.
П. дзверы.
2. Прысунуцца шчыльна да чаго-н.
П. вухам да тэлефоннай трубкі.
3. да каго-чаго. Тое, што і далучыцца.
П. да большасці.
○
Прымкнуць штык (спец.) — надзеўшы, прымацаваць да вінтоўкі.
|| незак. прымыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прымыка́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыкруці́ць, ‑кручу, ‑круціш, ‑круціць; зак., што.
1. Прышрубаваць; закруціць. Прыкруціць гайку. // Прымацаваць да чаго‑н. з дапамогай шрубы, балта і пад. Клін патрэбна было пазам пакінуць на правую па ходу цягніка рэйку і прыкруціць балтамі. Краўчанка.
2. Закручваючы, прымацаваць; прывязаць. Прыладзіў [Зіновій Цімафеевіч] пучок мачалы, дротам прыкруціў да кія. Важнецкі квач атрымаўся. Нядзведскі.
3. Закруціць трохі або тужэй; падкруціць. Прыкруціць кран. // Круцячы, пакручваючы (рычажок, ручку), зменшыць што‑н., збавіць сілу, моц чаго‑н. Прыкруціць кнот у лямпе. □ Андрэй запаліў вялікі калгасны ліхтар.., прыкруціў агонь — меншы не так патушыць вецер — і пайшоў на ферму. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уздзе́ць, -е́ну, -е́неш, -е́не; -е́нь; -е́ты; зак., што на каго-што.
1. Надзець, нацягнуць (адзенне, абутак і пад.).
У. боты на ногі.
2. Павесіць, начапіць, прымацаваць да чаго-н.
У. рукзак на плечы.
У. пятлю на крук.
3. Насадзіць на вастрыё, стрыжань, праколваючы, надзець на што-н.
У. кола на вось.
У. кавалак мяса на відэлец.
|| незак. уздзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прыла́дзіць ’прымацаваць, прырабіць; падрыхтаваць; падагнаць’ (Нас., ТСБМ), прыла́дзіць, пріла́дзіць ’тс’ (Бяльк.); сюды ж прыла́дзісты ’зручны ва ўжыванні, спрытны’ (Нас.) і аддзеяслоўныя назоўнікі прыла́да ’прыстасаванне, прыбор, механізм’ (Гарэц., Ласт., Байк. і Некр., Яруш., Бяльк., ТСБМ), таксама вытворныя: прыла́дак ’прыбор’ (ТСБМ), пріла́дка ’дастасаванне’ (Бяльк.), зборн. прыла́ддзе ’прылады’ (Нар. Гом.). Да ла́дзіць (гл.). Рус. дыял. прила́дить ’зрабіць, прыгатаваць’, укр. прила́дити ’прыладзіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)