надыша́ться нады́хацца;
◊
не нады́шится (не мо́жет надыша́ться) кто на кого (относиться к кому-л. заботливо, нежно) не наце́шыцца (не мо́жа наце́шыцца) хто з каго́;
пе́ред сме́ртью не нады́шишься погов. пе́рад сме́рцю не нады́хаешся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
устоя́ть сов.
1. в разн. знач. усто́яць, устая́ць;
устоя́ть на нога́х усто́яць (устая́ць) на нага́х;
устоя́ть на горя́чем песке́ усто́яць (устая́ць) на гара́чым пяску́;
2. перен. устая́ць;
устоя́ть пе́ред тру́дностями устая́ць пе́рад ця́жкасцямі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Свято́к ‘храмавое свята’ (Сл. ПЗБ, Сержп.), свето́к ‘свята’ (Сл. ПЗБ, ТС, Ян.), святкі́ ‘прамежак часу ад Каляд да Вадохрышча’ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. свѧток ‘свята’ (Скарына, Альтбаўэр), сюды ж свя́точки ‘святыя дні; увасобленыя святы’: Перед Богомъ стояць уси́ святочки (Нас.), укр. святки́ ‘святочныя дні Каляд і Вялікадня’, рус. свя́тки ‘час ад Каляд да Вадохрышча’, ст.-рус. свѧток ‘свята’, серб. дыял. све̑так ‘тс’, славен. svétek ‘тс’. Прасл. *svętъkъ ‘свята’, вытворнае ад *svętъ (гл. святы), параўн. Тапароў, Этимология–1986–1987, 33; Фасмер, 3, 584. Зыходная форма для святкава́ць ‘адзначаць свята; не працаваць з нагоды свята’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ), светкова́ць, сʼеткова́ць, сеткова́ць ‘тс’ (ТС), якім адпавядае серб. свѐтковати, дыял. светкова̏т: У на̑с се тај све̑так не светку̏је (Элезавіч, 2, 207), свято́чны ‘звязаны з святам’ (ТСБМ, Ласт., Стан., Некр. і Байк., Сл. ПЗБ), свето́чны ‘тс’ (ТС) і інш. Прывязанасць да пэўнага гадавога цыкла (пазней, відаць, перанесеная і на хрысціянскія святы) дазваляе выказаць меркаванне пра больш ранняе паходжанне назвы, чым форма свята (гл.), якая цяпер успрымаецца як зыходная. Параўн. Жураўлёў, Язык и миф, 97.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
преддве́рие ср.
1. книжн. (место перед дверью, перед входом) (ме́сца) пе́рад дзвяры́ма; (ме́сца) пе́рад увахо́дам;
стоя́ть у преддве́рия стая́ць пе́рад дзвяры́ма (пе́рад увахо́дам);
2. анат. пераддзве́р’е, -р’я ср.;
преддве́рие в ушно́м лабири́нте пераддзве́р’е ў вушны́м лабіры́нце;
3. перен. (порог) паро́г, -га м.; (начало) пача́так, -тку м.; (канун) пярэ́дадзень, -дня м., пярэ́дадне, -ня ср.; (подступь) по́дступ, -пу м.;
в преддве́рии театра́льного сезо́на на паро́зе (напярэ́дадні) тэатра́льнага сезо́ну;
в преддве́рии нау́ки на по́дступах да наву́кі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
поўзаць несов.
1. по́лзать;
мура́шкі ~заюць па дрэ́ве — муравьи́ по́лзают по де́реву;
п. на кара́чках — по́лзать на четвере́ньках;
2. перен. (унижаться) по́лзать, пресмыка́ться;
◊ п. на кале́нях — (перад кім) по́лзать на коле́нях (перед кем)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усыпі́ць сов.
1. усыпи́ть;
у. хво́рага пе́рад апера́цыяй — усыпи́ть больно́го пе́ред опера́цией;
у. дзіця́ — усыпи́ть ребёнка;
ну́дная кні́жка ўсыпі́ла яго́ — ску́чная кни́жка усыпи́ла его́;
2. перен. усыпи́ть, осла́бить;
у. пі́льнасць — усыпи́ть (осла́бить) бди́тельность
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
за́пуск I, -ку м. за́пуск; пуск;
з. шту́чнага спадаро́жніка Зямлі́ — за́пуск иску́сственного спу́тника Земли́;
з. мато́ра — за́пуск мото́ра;
з. у вытво́рчасць — пуск в произво́дство
за́пуск II, -ку м., с.-х. (период перед отёлом) сухосто́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спасава́ць I сов., прям., перен. спасова́ть;
ка́рта не ідзе́, прыйшло́ся тры разы́ с. — ка́рта не идёт, пришло́сь три ра́за спасова́ть;
ён не ~су́е пе́рад ця́жкасцямі — он не спасу́ет пе́ред тру́дностями
спасава́ць II сов., спорт. спасова́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
змро́к (род. змро́ку) м.
1. су́мрак; полумра́к;
у гэ́тым ле́се заўсёды стая́ў з. — в э́том лесу́ всегда́ стоя́л су́мрак (полумра́к);
2. (полутьма перед наступлением вечера или утра) су́мерки ед. нет;
з. ху́тка гусце́ў — су́мерки бы́стро сгуща́лись
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хвалява́цца несов.
1. в разн. знач. волнова́ться;
~лю́ецца спе́лае жы́та — волну́ется спе́лая рожь;
х. пе́рад іспы́тамі — волнова́ться пе́ред экза́менами;
наро́д ~ва́ўся — наро́д волнова́лся;
2. трево́житься, волнова́ться; беспоко́иться; расстра́иваться;
3. смуща́ться;
◊ не ~лю́йцеся! — не волну́йтесь!; не беспоко́йтесь!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)