шпіля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго.
Разм. Дапякаць, дакараць каго‑н., падколваць. Амаль усіх мужоў жонкі шпіляюць на людзях, злосна ці кпліва, Мілана — ніколі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́зна нареч. безл., в знач. сказ. по́здно;
◊ лепш по́зна, як ніко́лі — лу́чше по́здно, чем никогда́;
хто п. хо́дзіць, той сам сабе́ шко́дзіць — посл. по́зднему го́стю — ко́сти
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напаўгало́дны, ‑ая, ‑ае.
Які ніколі не есць удоваль; амаль галодны. Напаўгалодны чалавек. □ Але ж там .. [Шылахвоста] чакалі зноў няволя, змрочныя муры турмы і напаўгалоднае, бяспраўнае існаванне. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ры́біна, ‑ы, ж.
Адна рыба. На адным стале ляжала рыбіна, якой Хоці дагэтуль ніколі не бачыў. Арабей. На самай глыбейшай яме боўтнула нейкая вялікая рыбіна. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Памёт 1 ’кал, экскрэменты жывёлы’ (ТСБМ, ТС). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 40), з рус. помёт ’тс’, таму што корань мет‑ неўласцівы бел. мове. Але параўн. памёт 2.
Памёт 2 ’поле, якое ніколі не апрацоўвалася’ (Інстр. I), ’абложная зямля’ (Касп., ДАБМ, 857; Хрэст. па бел. дыялекталогіі, 334), ’няўдобіца’ (Сл. ПЗБ). Рус. арханг., смал. помёт ’аблога, папар’. Відаць, да *мятаць (параўн. памёт 1), г. зн. ’кінутае, пакінутае (на адпачынак) поле’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
васілько́вы, ‑ая, ‑ае.
Сіні, колеру васілька. Васільковая аблямоўка. □ Ідучы заспявалі пра жыта, васільковыя, сінія вочы, што ніколі не будуць забыты, ані ў песні, ні сэрцам дзявочым... Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патлі́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць патлівага. Патлівасць рук. □ Кірыла адчуў, што ўдарыла ў пот. Пацяклі раўчакі за каўнер, залівала вочы. Ніколі не было ў яго такой патлівасці. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лепш, прысл.
1.
Выш. ст. да прыслоўя добра. Вучыцца л. за іншых.
2. у знач. вык., каму. Аб паляпшэнні стану хворага.
Хвораму стала л.
3. у знач. часц. Служыць для ўзмацнення просьбы, парады і пад.
Пойдзем л. дамоў.
Л. цярпець самому, чым бяду зрабіць другому (прыказка).
◊
Лепш (і) не трэба (разм.) — ужыв. для абазначэння высокай, найвышэйшай ступені чаго-н.
Лепш позна, як (чым) ніколі — ужыв. як апраўданне пры запозненым выкананні чаго-н.
Лепш сказаць (у знач. пабочн. сл.) — дакладней, праўдзівей кажучы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
буя́ны, ‑ая, ‑ае.
Які буяніць, схільны да буянства. Гаспадар, у якога ён гасцяваў, не на жарт спалохаўся: ніколі той не бачыў свайго былога партызанскага камандзіра такім буяным. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гру́жаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад грузіць.
2. у знач. прым. З грузам, нагружаны. І Гусоўскі ніколі не мінае будкі, калі едзе, гружаны, з лесу. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)