узвалачы́ сов., разг.
1. (волоча, поднять наверх) взволо́чь, встащи́ть, втащи́ть;
2. с трудо́м наде́ть, напя́лить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
намясі́ць, ‑мяшу, ‑месіш, ‑месіць; зак., чаго.
Месячы, прыгатаваць нейкую колькасць чаго‑н. Толькі ўпраўляйся наварыць свінням, каровам, авечкам, нарэзаць, намясіць, занесці ўсім, накарміць такую пражору. Мележ. Сам [бацька Віці] злез, намясіў гліны, занёс наверх. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускара́бкацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Карабкаючыся, узлезці, залезці наверх. Зрушваючы абломкі цэглы, баец ускарабкаўся на кучу друзу. Быкаў. [Адам] далей кідаў каменем, мог ускарабкацца на самы высокі слуп, добра свістаў у два пальцы. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узла́зіць несов.
1. (наверх) влеза́ть; взлеза́ть, взбира́ться;
2. разг. (надеваться) влеза́ть, налеза́ть;
1, 2 см. узле́зці
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раскудла́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.
Разм. Тое, што і раскудлаціць. Чапцоў зняў фуражку, раскудлачыў пасівелыя валасы. Мележ. Узнеслі дзіця наверх, аж пад дах, раскудлачылі трохі сена, выскублі ямачку і паклалі Валю. Ус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ву́звалак ’брус у калёсах, што ляжыць на пярэдняй восі’ (навагр., Шатал.). Гл. ву́залавак ’тс’, магчымы ўплыў з боку дзеяслоўных форм тыпу узваліць ’пакласці што-небудзь цяжкае’, узвалачы ’сцягнуць наверх і інш.’; падабенства да узвалак ’высокае, узвышанае месца’, відаць, выпадковае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́вернуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак.
1. што з чаго. Варочаючы, выняць, выцягнуць.
В. пень з коранем.
2. што. Надаць неўласцівы паварот, вывіхнуць (разм.).
В. нагу.
3. каго-што з чаго. Валячы, перакульваючы, выдаліць адкуль-н. (разм.).
В. вядро вады.
В. седака з калёс.
4. што. Перавярнуць унутраным бокам наверх.
В. кішэні.
В. навалачку.
|| незак. вываро́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак.
1. каго-што. Падняўшы, занесці наверх.
У. вёдры з вадою на ганак.
2. перан., што. Узняць угору, ускінуць.
У. смык рукой.
У. вочы.
3. што. Збудаваць.
У. палац.
4. перан., каго (што). Узвялічыць, узвысіць.
Лёс узнёс гэтага чалавека.
|| незак. узно́сіць, -о́шу, -о́сіш, -о́сіць.
|| наз. узнясе́нне, -я, н. (да 2—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
усцягну́ць, -ягну́, -я́гнеш, -я́гне; -ягні́; -я́гнуты; зак.
1. каго-што. Цягнучы, падняць наверх або з цяжкасцю ўнесці, узвезці на што-н. высокае.
У. мех на вышкі.
2. што. Надзець, апрануць з цяжкасцю або накрыцца чым-н., нацягнуць на сябе што-н. (разм.).
Ледзь ужо ўсцягнула гэту сукенку.
У. ватовую коўдру.
|| незак. усця́гваць, -аю, -аеш, -ае і усцяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наўскіда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. чаго. Ускінуць за некалькі прыёмаў наверх чаго‑н. у значнай колькасці.
2. каму, па чым. Разм. Пабіць, усыпаць. [Ладымер і Лявон] нават пасябравалі і збіраліся наўскідаць па карку Сташэвічам, але збаяліся. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)