цукрава́рны
1. (служащий для сахароварения) сахаровари́тельный;
ц. кацёл — сахаровари́тельный котёл;
2. (связанный с сахароварением) сахарова́ренный;
~ная спра́ва — сахарова́ренное де́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Натага́ніць ’наліць, накласці з верхам’ (жлоб., Жыв. сл.), укр. натаганити ’многа накласці, многа наварыць’, рус. натаганить ’наварыць (у вялікай колькасці)’. Відаць, да тагин ’падстаўка пад кацёл для прыгатавання ежы ў полі’, першапачаткова наварыць на тагане, г. зн. ’многа’. Няясна, ці звязана са смал. натагин (тянуть) ’у розныя бакі (цягнуць)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разарва́цца сов., в разн. знач. разорва́ться;
дрот ~ва́ўся — про́волока разорвала́сь;
кацёл ~ва́ўся — котёл разорва́лся;
◊ хоць (ты) ~ві́ся! — хоть (ты) разорви́сь!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пятру́шка, ‑і, ДМ ‑пілы, ж.
Агародная расліна сямейства парасонавых, корань і лісце якой ужываюцца як прыправа да страў. Варылі-гатавалі Паводле строгіх правіл, У меру дадавалі Усякае прыправы: І часначку з цыбулькай, І перчыку з пятрушкай... Кацёл крактаў і булькаў, І смачна дыхаў юшкай. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскляпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Выбіць заклёпкі, разняць на часткі (што‑н. скляпанае). Выпадкова ўдалося выявіць на дне ракі Свіслач паравы кацёл і некалькі ржавых вялікіх жалезных бакаў. Іх выцягнулі з вады, тут жа раскляпалі і перацягнулі на завод. «Полымя».
2. Распляскаць, расплюшчыць чым‑н. цяжкім, цвёрдым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
параві́к, ‑а, м.
1. Паравы кацёл, паравы рухавік. У млыне паравік пыхкае круглыя суткі. Шахавец.
2. Разм. уст. Паравоз або поезд з паравозам. Надвечар два паравікі былі гатовы да адыходу са станцыі. Чорны. На «паравіку», як усе тут звалі гарадскі поезд, шмат ужо набралася пасажыраў. Гурскі.
3. Разм. Паравы млын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умурава́ць сов.
1. вмурова́ть, вде́лать;
у. кацёл — вмурова́ть (вде́лать) котёл;
2. чаще безл., перен. (морозом) скова́ть;
рэ́чку мо́цна ўмурава́ла — ре́чку кре́пко скова́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тага́н, ‑а, м.
Разм. Прыстасаванне ў выглядзе жалезнага абруча на трох ножках, на якое ставяць кацёл, чыгунок і пад., калі вараць ежу. // Трыножка з жардзінак, паміж якімі падвешваецца вядро, кацялок і пад. пры гатаванні ежы на агні. Ля вогнішча гаспадарыла Кіра. Наскоў шклянымі нерухомымі вачыма глядзеў на таган, на якім вісеў замурзаны чайнік. Лукша.
[Цюрк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
секцы́йны I в разн. знач. секцио́нный;
~нае пасяджэ́нне — секцио́нное заседа́ние;
с. кацёл — тех. секцио́нный котёл
секцы́йны II мед. секцио́нный;
с. інструмента́рый — секцио́нный инструмента́рий
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
накірава́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. накіраваць (у 3, 4 знач.).
2. Кірунак развіцця якога‑н. дзеяння. [Рыбнікаў:] Святое пачуццё нянавісці да ворага трэба трымаць у руках, даць яму разумнае накіраванне. Пара можа і лакаматыў рухаць, і кацёл узарваць. Крапіва.
3. Дакумент аб прызначэнні куды‑н. У той жа дзень .. [Люба] атрымала накіраванне на працу ў свой раён. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)