абло́га, -і, ДМ -ло́зе, мн. -і, -ло́г, ж.

1. Даўно не аранае поле, пакрытае травою, дзірваном.

Узараць аблогу.

2. Акружэнне войскамі ўмацаванага пункта з мэтай яго захопу.

Зняць аблогу.

3. Акружэнне лесу з мэтай правядзення аблавы на звера.

А. мядзведзя.

|| прым. абло́гавы, -ая, -ае і абло́жны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Абложныя землі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тры́зніць, -ню, -ніш, -ніць; незак.

1. Гаварыць без памяці, будучы цяжка хворым або ў сне.

Хворы трызніў.

2. Гаварыць з упэўненасцю пра тое, чаго няма, не існуе.

3. У моцным захапленні думаць і гаварыць усё пра адно; марыць аб тым, што не можа здзейсніцца, што даўно прайшло і больш не вернецца.

|| наз. тры́зненне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перапі́свацца несов.

1. возвр., страд. перепи́сываться; см. перапіса́цца, перапі́сваць;

2. перепи́сываться;

мы ўжо даўно́ ~ваемся — мы уже́ давно́ перепи́сываемся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спе́цца сов., прям., перен. спе́ться;

хор яшчэ́ не спе́ўся — хор ещё не спе́лся;

яны́ даўно́ спе́ліся — они́ давно́ спе́лись

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нястры́жаны, ‑ая, ‑ае.

Якога даўно не стрыглі. З-пад шапкі лезла калматая, нястрыжаная чупрына. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сыпня́к, ‑у, м.

Разм. Сыпны тыф. — Сыпняк у яго [Кастуся], — сказаў .. [фельчар]. — Ён даўно ўжо хворы? Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

старэ́йшы, -ая, -ае.

1. Якому больш гадоў у параўнанні з кім-н.; самы дарослы сярод каго-н.

С. сын.

Старэйшая ў сям’і.

2. старэ́йшы, -ага, мн. -ыя, -ых, м. (у знач. наз.). Дарослы.

Старэйшых павінны слухаць меншыя.

3. Які даўно ўтварыўся, узнік.

Старэйшая школа горада.

4. Які стаіць вышэй за іншых па званні, пасадзе, службовым становішчы.

С. па званні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адбале́ць, ‑ліць; зак.

Перастаць балець, супакоіцца. Муж .. памёр так даўно, што боль адбалеў і забыўся. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зацёк, ‑у, м.

След ад вадкасці, фарбы і пад. Даўно пабеленая столь уся зрысована рудымі зацёкамі. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Мярсце́нь ’нябожчык, які даўно ужо памёр’, ’здань’ (паўн., КЭС), мерсьціцца ’здавацца’, прымярэсціцца ’вярзціся’ (там жа), рус. мерещиться ’тс’, рус. ярасл. мерестить ’здавацца’, разан., кастр. мереститься. Да прасл. merkst‑, суфікс якога са ‑sk‑ (Бернекер, 2, 38; Фасмер, 2, 603).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)