Палядзе́ць ’паглядзець’ (Янк., Шн. 2, Сл. ПЗБ), паляну́ць зак. (Бяльк., Сл. ПЗБ), палянь ’паглядзі’ (Грыг.). З паглядзець у выніку знікнення ‑г‑ (гл. Карскі, 1, 371).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пачці́вы, пацці́вы ’паважаны, шаноўны’, ’значны’ (ТСБМ, Гарэц., Яруш., Грыг., Нас., Касп.). З польск. poczciwy, poćciwy ’тс’. Да po‑ і čьti‑/čet‑/čit‑ (гл. чэсць, чыта́ць).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сака́ ’асака’ (Нас., Бяльк., Жд. 2, Мат. Гом., Мат. Маг.), ’балоцістая нізкая сенажаць, дзе расце асака Carex’ (Грыг.). З асака (гл.) у выніку адпадзення а‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вух1, выкл. для перадачы рохкання свінні (мсцісл., Нар. лекс.). Гукапераймальнае.

Вух2 ’ах, вох’ (Грыг., КТС), ’бух’ (КТС). Гукапераймальнае; параўн. укр. ух, рус. ух ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Квакту́ха ’курыца, якая выседжвае або водзіць куранят’ (ТСБМ, Касп., Шат., Сцяшк., Грыг., Яруш., Жыв. сл., Нік. Очерки, Сл. паўн.-зах., Янк. Мат., ТС, Бяльк.). Гл. квактаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Матрахля́сы ’вельмі парванае адзенне’ (Грыг.). З польск. materklasy ’старызна, хлам’, якое Брукнер лічыць скажоным materiały, аднак змяшчае гэта ў артыкуле matka. Больш правільна гл. бел. мартаплясы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ілжэ́ц ’ілгун’ (Грыг.). Рус. лжец, укр. лжець. Улічваючы адзінкавасць бел. прыкладу, можна меркаваць аб уплыве рус. лжец, утворанага ад ложь (гл. ілжа) суфіксам ‑ец; параўн. ілгун.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вяшчу́н (БРС, Грыг., КТС). Укр. віщун, рус. вещун ’тс’. Крыніца бел. і ўкр. слоў — рус. мова, дзе вещун < вещать. Адносна такога тыпу словаўтварэння гл. Слаўскі, SP, 134.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ке́ньгі ’цёплыя галошы’ (Нас., Грыг.). Укр. кенді ’тс’. Запазычанне з рус. кенги, якое прыбалт.-фінскага паходжання: карэл. kengä ’чаравік’, фін. kenkä (Фасмер, 2, 223; ЕСУМ, 2, 423).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лу́пнуць ’памерці’ (Грыг.) — у выніку пераносу значэння з лу́пнуць ’ударыць’ (бых., Мат. Маг.), лу́пнуць ’трэснуць, разламацца’ пры ад’ідэацыі рус. смал. лу́нуць ’памерці, здохнуць’. Да лупіць1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)