умата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго-што. Абматаць, апавіць некалькі разоў.

У. пакунак шпагатам.

2. што. Матаючы (ніткі) у клубок, заматаць унутр што-н. пабочнае.

У. напарстак у клубок.

3. што і чаго. Намотваючы, змясціць у чым-н., на чым-н.

Вялікага матка ў адзін клубок не ў.

|| незак. умо́тваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нава́тарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да наватара, наватарства; якому характэрна наватарства. Наватарскія метады працы. Наватарская прапанова. □ Талент вялікага пісьменніка па сваёй прыродзе заўсёды наватарскі. Ярош.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лятэрачка ’драўлянае маленькае колца калаўрота, якое знаходзіцца побач са шпулькай і перадае ёй руханне вялікага кола’ (рас., Шатал.). З мутэрачка < польск. muterka < ням. Mutter ’гайка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыкага́лак ’яўрэйская суполка, якая ў сувязі з малалікасцю не мае свайго старшыні і таму прыпісаная да бліжэйшага вялікага таварыства, асабліва гарадскога’ (Нас.). Да кага́л (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пялю́х ’назва вялікага пальца ў вязанай рукавіцы’ (Мядзв.). Няясна, магчыма, ад палюх ’палец’ (гл.) у выніку асіміляцыі па мяккасці, верагодна, пад уплывам пяць ’расстаўляць, распінаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лютэрка (ж.) ’драўлянае маленькае колца калаўрота, якое знаходзіцца побач са шпулькай і перадае ёй рух вялікага кола’ (в.-дзв., Шатал.). Да мутэрка (гл.). Параўн. таксама літэрка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пры́гарад, ‑а, М ‑дзе, м.

1. Населены пункт, размешчаны паблізу вялікага горада, побач з горадам. Прыгарады Мінска. □ Праз белую заслону мільгалі збудаванні прыгарадаў: невыразныя абрысы цагляных будынкаў, коміны, парніковыя рамы каля самай дарогі. Шамякін. Справа і злева зазелянелі садзікі, у якіх туліліся невялікія дамы прыгарада. Корбан.

2. У старажытнай Русі — горад, пасяленне, якія адміністрацыйна і эканамічна падпарадкоўваюцца другому, больш буйнаму гораду. Прыгарады Вялікага Ноўгарада.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пагі́бельны, ‑ая, ‑ае.

Які нясе, утрымлівае, тоіць у сабе пагібель; гібельны. Пагібельны ўплыў. □ Направа ўзнімалася зялёнае ўзгор’е вялікага кургана. Гэта быў аазіс у пагібельнай пустэльні балот. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́рцік, ‑а, м.

Галерэя з калонамі, якая амаль заўсёды з’яўляецца часткай вялікага будынка. Новы гмах з каланадай і порцікам пры ўваходзе сапраўды можна было назваць палацам. Хведаровіч.

[Лац. porticus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перакуры́ць, ‑куру, ‑курыш, ‑курыць; зак.

Разм.

1. Зрабіць кароткі перапынак для курэння. Не даязджаючы вялікага аула, мы спыніліся перакурыць. Мікуліч.

2. што. Пакурыць, выкурыць, скурыць усё, многае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)