адплю́шчыць, -лю́шчу, -лю́шчыш, -лю́шчыць; -лю́шчаны; зак., што.

Расплюшчыць, адкрыць (вочы).

|| незак. адплю́шчваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́сліцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ліцца; незак.

Блішчаць, ільсніцца (пра вочы, твар).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́тчын, -а.

1. Які належыць матцы.

Матчына хата.

Матчыны вочы ў сэрца глядзяць (прыказка).

2. Уласцівы матцы (у 1 знач.).

Матчына ласка.

3. Такі, як у маткі (у 1 знач.).

У Алесі матчыны вочы.

4. Родны; народны.

Матчына мова.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сплю́шчыцца¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., -шчыцца; зак.

Пра вочы, павекі: заплюшчыцца.

|| незак. сплю́шчвацца, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сплю́шчыць¹, -шчу, -шчыш, -шчыць; -шчаны; зак., што.

Пра вочы, павекі: заплюшчыць.

|| незак. сплю́шчваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тара́шчыць, -шчу, -шчыш, -шчыць; незак., што (разм.).

Шырока раскрываць (вочы).

|| зак. вы́тарашчыць, -шчу, -шчыш, -шчыць; -шчаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падале́іць

‘падалеіць што-небудзь (у т. л. у пераносным значэнні: падалеіць вочы)’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. падале́ю падале́ім
2-я ас. падале́іш падале́іце
3-я ас. падале́іць падале́яць
Прошлы час
м. падале́іў падале́ілі
ж. падале́іла
н. падале́іла
Загадны лад
2-я ас. падале́й падале́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час падале́іўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

падале́йваць

‘падалейваць што-небудзь (у т. л. у пераносным значэнні: падалейваць вочы)’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. падале́йваю падале́йваем
2-я ас. падале́йваеш падале́йваеце
3-я ас. падале́йвае падале́йваюць
Прошлы час
м. падале́йваў падале́йвалі
ж. падале́йвала
н. падале́йвала
Загадны лад
2-я ас. падале́йвай падале́йвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час падале́йваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пага́ны, -ая, -ае.

1. Які нельга есці з прычыны ядавітасці, нечыстаты.

П. грыб.

2. Прызначаны для смецця, нечыстот.

Паганае вядро.

3. Мярзотны, подлы чалавек.

П. чалавек.

П. настрой.

4. Злы, куслівы (пра сабаку).

5. Язычніцкі (уст.).

Паганыя ідалы.

◊

Паганыя вочы (разм.) — шкодныя вочы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

запалёны, -ая, -ае.

У стане запалення, прыпухлы, пачырванелы.

З. ўчастак цела.

Запалёныя вочы.

|| наз. запалёнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)