канчу́к, ‑а́, м.
Разм. Раменны бізун. Хлопцы карчмара былі гультаі, і Борух.. паганяў іх канчуком. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жардзяны́, ‑ая, ‑ое.
Зроблены з жардзін. Сонныя вароны відны былі на жардзяных загарадзях ля паплавоў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наедине́ нареч. сам-на́сам; (в одиночестве) на адзіно́це, на само́це;
быть наедине́ быць аднаму́ (адно́й, адны́м);
мы бы́ли наедине́ мы былі́ адны́;
поговори́м наедине́ пагаво́рым сам-на́сам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Дабра́нач ’добрай ночы’ (БРС, Нас., Касп.). Укр. добра́ніч. Паводле Кюнэ (Poln., 51), запазычанне з польск. dobranoc (аб запазычанні сведчыць, паводле Кюнэ, націск). Усх.-слав. словы па форме (‑ноч замест ‑ноц) былі адаптаваны да адпаведных сваіх лексем. Параўн. дабра́нец (гл.), дабра́нац (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мыхта́йка ’гальштук’ (драг., З нар. сл.). З польск. miktajza ’тс’, якое з англ. necktie ’тс’, якое на Палессі асацыіравалася з дзеясловам мыхтітэ ’мігацець’: колеры на гальштуках звычайна былі яскравыя і мігацелі ў вачах. Гл. таксама міктайза (Глінка, Бел.-польск. ізал., 30).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Патэ́нт ’пісьмовае пасведчанне або грамата на права’ (Нас., ТСБМ). З польск. patent ці з рус. патент, якія праз ням. Patent былі запазычаны з франц. lettre patente, а апошняе з с.-лац. litterae patentes ’адкрыты ліст’ (Фасмер, 3, 216; SWO, 1980, 556).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пле́шчыць 1 ’рабіць плоскім, тонкім, плюшчыць’ (Нас.)· Да плоскі (гл.). Сюды ж плешчанік ’ляпёшкі з прэснага цеста, пасыпанне макам’ (тураў., Малч.), якія, відаць, былі плоскія. Параўн. таксама пляскач 2, пляскуха (гл.).
◎ Пле́шчыць 2 ’пляскаць у далоні’ (лід., Сл. ПЗБ). Да пляск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памёт, ‑у, М ‑мёце, м.
Кал, экскрэменты жывёлы. Груды бітай цэглы былі густа заляпаны птушыным памётам. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паабсыпа́цца, ‑аецца; зак.
Абсыпацца — пра ўсё, многае. Акопы былі зруйнаваны гарматным агнём: зямля з краёў паабсыпалася... Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напаце́лы, ‑ая, ‑ае.
Пакрыты вільгаццю, запацелы. Праз напацелае акно відны былі голыя ліпы ў панскім парку. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)