кірава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; незак.
1. чым. Накіроўваць сваю дзейнасць, дзейнічаць адпаведна чаму‑н., у залежнасці ад чаго‑н. Кіравацца вучэннем марксізма-ленінізма. □ У краіне, якая кіруецца перадавымі ідэямі, літаратура павінна быць лепшай літаратурай у свеце. Купала.
2. Разм. Трымаць кірунак, рухацца куды‑н. — А вы кіруйцеся на Петрыкаў, і так во лясамі, — сказаў гаспадар. Лупсякоў. Кірмаш, куды кіраваўся Сцёпка, знаходзіўся на плошчы. Хомчанка.
3. Зал. да кіраваць (у 1, 2, 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазавалака́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Завалачы, закрыць, заслаць усё, многае. Пазавалакалі хмары неба.
2. Разм. Валочачы, зацягнуць куды‑н. усё, многае або ўсіх, многіх. Пазавалакаць бярвенне ў павець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазалята́ць, ‑ае; зак.
1. Заляцець, апынуцца дзе‑н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Птушкі пазаляталі далёка.
2. Уляцець куды‑н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Галубы пазаляталі ў двор.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напрапуска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. каго. Дазволіць вялікай колькасці прайсці, праехаць, пранікнуць куды‑н. Напрапускаць людзей у залу.
2. чаго. Дапусціць вялікую колькасць якіх‑н. пропускаў. Напрапускаць заняткаў. Напрапускаць памылак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
незнаро́к, прысл.
Выпадкова, ненаўмысна; ненарокам. Ратуючыся з-пад машыны... [заяц] скокнуў, не гледзячы куды, і незнарок апынуўся па-за межамі светлай паласы. В. Вольскі. Маці збіралася даіць карову, незнарок бразнула вядром. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыбуксі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
Даставіць, прывесці куды‑н. на буксіры. Прыбуксіраваць судна да берага. □ — Пайду да старшага інжынера, — сказаў .. [Макараў], убачыўшы, што яго самалёт ужо прыбуксіравалі на стаянкі эскадрыллі. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўпля́шкі, ж.
Палавіна пляшкі. Віця ведаў, што ў кладоўцы застаўся мяшок збожжа, што прыслаў дзед, і паўпляшкі алею, але браць не захацеў, ліха з ім, тут самому няма куды дзецца. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапо́на, ‑ы, ж.
Тое, што стрымлівае доступ куды‑н. І вось земснарад зварухнуў перапону, Што воды трымала ў апошнія дні. Калачынскі.
•••
Грудабрушная перапона — мускульная перагародка, якая раздзяляе грудную і брушную поласці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крыжавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Скрыжаваны, перакрыжаваны. Крыжавая дарога. □ На крыжавых пуцінах з ёй сустрэўся — Куды ісці, не ведала яна. Купала.
2. Які мае адносіны да крыжа (у 5 знач.). Крыжавая косць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дааста́тку, прысл.
Разм. Да канца, поўнасцю. [Колас] бярэ «Калевалу» і чытае проста са старонкі, але па-беларуску: Не пяе пясняр вялікі Усіх песень даастатку — Куды лепей запыніць іх, Перарваць у палавіне... Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)