Агрэ́сца ’многа ўзяць, атрымаць, мець’ (Юрч.), агрэбці, грэбці. Семантычнае развіццё ’грэбці’ > ’нагрэбці сабе’; а пачатковае адлюстроўвае граматычную семантыку дзеяслова, і таму яго трэба лічыць прэфіксальным.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ладдзя́н ’расліна Corallorhiza Chatel’ (Кіс.). Відавочна, назва запазычана з рус. ладьян ’тс’, дзе маецца многа раслін з назвай ладан (гл. СРНГ, выгі. 16, 228–229).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пу́гаць ’прагна піць, хлябтаць’ (Нас., Варл.), ’многа і часта піць’ (кір., Нар. сл.; бых., Жыв. НС; стаўб., З нар. сл.), ’многа піць, піць вялікімі глыткамі’ (Жд. 2; дзярж., Нар. сл.; Сцяшк. Сл.), ’многа піць вады або есці вадкай стравы’ (карэл., Нар. сл., Сцяшк.), ’прагна есці, сёрбаць’ (Скарбы, мядз., Нар. словатв.; жлоб., Жыв. сл.), ’жэрці’ (полац., Янк. 2), ’разліваць’: не пугай, напу́гаў, што стол не ўспяваю выціраць (гродз., Цыхун, вусн. паведамл.). Дзеяслоў гукапераймальнага паходжання, у аснове — выклічнік пу! (пуг!), што імітуе уцягванне вадкасці ротам, параўн. пупа ’вада’ (у размове з дзецьмі), славен. pupati ’піць’ (у дзіцячай мове), у аснове якога гукаперайманне pup (Сной, 515), або пу́льгаты ’сёрбаць; разліваць’ (драг., Сл. Брэс.) (гл.), у аснове гукаперайманне пуль(г)!
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вазю́р 1 ’возчык, вазнік’ (КЭС). Параўн. вазак. Гл. вазюр 2.
Вазю́р 2 ’хлопчык, які любіць многа катацца на санках ці каньках’ (З нар. сл.). Да вазіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ску́лле ‘дэталь ткацкага станка’: скулляў трэба набіць многа (Мат. Гом.). Няясна. Відаць, тое ж, што і ўкр. ска́лля ‘клёпкі бочкі, цэбра’, ‘лучына, трэска’. Гл. ска́ла 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
навесялі́цца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.
Разм. Павесяліцца многа, уволю. Калі [Акіліна] аддавала дачку, дык і наплакалася і навесялілася за многія гады. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навыпіло́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Выпілаваць, выразаць значную колькасць чаго‑н. Навыпілоўваць дзірак. // Вырабіць пілою многа чаго‑н. Навыпілоўваць рамак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наго́йсацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Уволю, многа пагойсаць; набегацца. Дзеці, нагойсаўшыся і намёрзшыся за дзень на вуліцы, ужо спалі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панадава́ць, ‑даю, ‑даеш, ‑дае; ‑даём, ‑даяце, ‑даюць; зак., чаго і без дап.
Разм. Даць каму‑н. многа чаго‑н. Панадаваць падарункаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панаскраба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
1. Наскрэбці чаго‑н. у розных месцах.
2. Скрабучы, начысціць многа чаго‑н. Панаскрабаць бульбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)