Verbum

разасла́ць², рассцялю́, рассце́леш, рассце́ле; рассцялі́; разасла́ны; зак., што.

Разгарнуўшы поўнасцю, паслаць па паверхні чаго-н.

Р. новы абрус.

Р. дыван.

|| незак. рассціла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. рассціла́нне, -я, «., рассці́лка, -і, ДМ -лцы, ж. і рассці́л, -у, м. (спец.).

|| прым. рассці́лачны, -ая, -ае (спец.).

раздо́лле, -я, н.

1. Шыр, прастор; шырокая вольная прастора.

Р. неабсяжных палёў.

2. Шырокая прастора, якая дае магчымасць свабодна дзейнічаць каму-, чаму-н., праяўляцца чаму-н. (разм.).

Р. птушкам у лесе.

3. перан. Спрыяльныя, зручныя абставіны; умовы для каго-, чаго-н.

Тут р. для грыбнікоў.

зало́м¹, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Заломленае месца на чым-н. або круты выгіб, паварот чаго-н.

З. на суку.

З. акопа.

2. Зблытаны і заламаны чараўніком пук жытніх сцёблаў, які, па ўяўленні забабонных людзей, мог наклікаць бяду на гаспадара нівы.

Заламаць з.

замалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак., каго-што.

1. Зрабіць малюнак каго-, чаго-н.

З. з натуры.

2. Пакрыць фарбай.

З. плямы.

|| незак. замалёўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. замалёўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -лёвак, ж. і замалёўванне, -я, н. (да 2 знач.).

засто́й, -ю, м.

1. Спыненне, затрымка ў руху, функцыянаванні чаго-н.

З. крыві ў лёгкіх.

З. у правах.

Плацяжы знаходзяцца ў застоі.

2. Час пасіўнага, вялага стану грамадскага жыцця, думкі.

З. эканомікі.

З. у духоўным развіцці.

|| прым. засто́йны, -ая, -ае.

Застойная вада.

З. перыяд.

здабы́так, -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.

1. Маёмасць, уласнасць; тое, што непадзельна стала чыім-н. набыткам.

Сялянскія здабыткі.

Творчасць Янкі Купалы стала здабыткам сусветнай культуры.

2. Дасягненні ў развіцці чаго-н.

Мастацкія здабыткі.

3. Здабытая рэч, прадмет і пад.

Паляўнічы з.

4. Вынік множання.

з’я́ва, -ы, мн. -ы, з’яў, ж.

1. Тое, у чым выяўляецца сутнасць, а таксама наогул усякае праяўленне чаго-н.; падзея, выпадак.

Фізічная з.

Прыродныя з’явы.

Новыя з’явы ў грамадскім жыцці.

2. У п’есе: частка акта або дзеі, у якой склад дзеючых асоб не мяняецца.

круго́м, прысл. і прыназ.

1. прысл. 3 усіх бакоў.

К. лес.

К. людзі.

2. прысл. Робячы кругавы рух.

Абляцець к.

Павярнуцца к.

3. прысл. Поўнасцю.

К. вінавата.

4. прыназ. з Р. Вакол каго-, чаго-н.

К. хаты растуць кветкі.

К. лесу поле.

Абысці к. стала.

лу́жына, -ы, мн. -ы, -жын, ж.

1. Невялікая ўпадзіна, напоўненая вадой.

Лужыны на дарогах.

2. Разлітая на паверхні чаго-н. вадкасць.

Л. на падлозе.

◊

Сесці ў лужыну (разм.) — пацярпець няўдачу; апынуцца ў няёмкім становішчы.

|| памянш. лу́жынка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

паску́бці, -бу́, -бе́ш, -бе́; -бём, -бяце́, -бу́ць; -ку́б, -ку́бла; -бі́; -ку́блены; зак.

1. што і чаго. Правесці некаторы час, скубучы што-н.

П. лебяды.

2. што. Тое, што і выскубці.

П. пер’е.

3. перан., каго-што. Нанесці ўрон, шкоду.

Ні за што паскублі чалавека.