Verbum

нейтра́льны, -ая, -ае.

1. Які захоўвае нейтралітэт у адносінах да дзяржаў, што ваююць.

Нейтральная краіна.

2. перан. Які не становіцца на чый-н. бок (у палітычнай барацьбе, спрэчках і пад.).

Заняць нейтральную пазіцыю.

3. Які не дае ні шчолачнай, ні кіслай рэакцыі (спец.).

Н. раствор.

4. Які не нясе ні адмоўнага, ні дадатнага зараду (спец.).

Нейтрон з’яўляецца нейтральнай, незараджанай часціцай.

○

Нейтральная зона (паласа), нейтральныя воды — такія, на якіх, згодна з пагадненнем, не павінны весціся ваенныя дзеянні, размяшчацца ваенныя сілы.

|| наз. нейтра́льнасць, -і, ж.

пад’е́хаць, -е́ду, -е́дзеш, -е́дзе; -е́дзем, -е́дзеце, -е́дуць; пад’е́дзь; зак.

1. да каго-чаго. Едучы, наблізіцца да каго-, чаго-н.

П. да гаража.

2. пад што. Едучы на чым-н., трапіць куды-н., пад што-н.

П. пад мост.

3. Прыехаць (звычайна па справе, ненадоўга; разм.).

Вы едзьце цяпер, а я пад’еду пазней.

4. перан., да каго. Падлізацца, дабіцца чаго-н. хітрасцю, ліслівасцю (разм.).

П. да начальства.

|| незак. пад’язджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. пад’е́зд, -у, М -дзе, м. (да 1 і 2 знач.).

падцягну́ць, -ягну́, -я́гнеш, -я́гне; -ягні́; -я́гнуты; зак.

1. што. Нацягнуць або напяць тужэй.

П. пасак.

2. каго-што. Падцягваючы, наблізіць.

П. бервяно да саней.

3. каго-што. Сканцэнтроўваючы, наблізіць, падвесці куды-н.

П. рэзервы к фронту.

4. перан., каго (што). Зрабіць больш дысцыплінаваным, больш працаздольным (разм.).

П. адстаючых па матэматыцы.

5. каму і без дап. Далучыцца да таго, хто спявае, падпяваючы яму.

|| незак. падця́гваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. падця́гванне, -я, н. і падця́жка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 1 знач.; разм.).

ла́гер, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Часовая стаянка, пасяленне, звычайна пад адкрытым небам, у палатках.

Турысцкі л.

Разбіць л.

2. Месца для ўтрымання вялікай колькасці ваеннапалонных ці зняволеных людзей.

Л. для ваеннапалонных.

3. Часовая стаянка войска ў палявых умовах, а таксама войска, размешчанае такім чынам; сталае месцазнаходжанне партызан, паўстанцаў.

4. перан. Грамадска-палітычная групоўка, кірунак.

Л. міру.

○

Піянерскі лагер — выхаваўча-аздараўленчая ўстанова для піянераў і школьнікаў у СССР.

|| прым. ла́герны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Л. збор.

ма́ска, -і, ДМ ма́сцы, мн. -і, ма́сак, ж.

1. Накладка на твар, падобная на звярыную морду або чалавечы твар з выразам для вачэй, а таксама чалавек у такой накладцы.

Навагодняя м.

М. зайца.

2. перан. Прытворства, якое хавае сутнасць каго-, чаго-н.

Прыкрывацца маскай.

3. Злепак з гіпсу, зняты з твару нябожчыка.

Пасмяротная м.

4. Засцерагальная накладка на твар.

Супрацьгазавая м.

5. У касметыцы: слой накладзенага на твар лекавага сродку, крэму і пад.

◊

Скінуць маску — паказаць сваю сапраўдную сутнасць.

мільга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. З’яўляцца, паказвацца на кароткі час і знікаць.

Між дрэў мільгала постаць.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Хутка праносіцца адзін за адным.

Мільгалі тэлеграфныя слупы.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Тое, што і мігаць (у 3 і 4 знач.).

Мільгаюць агеньчыкі.

4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Праносіцца ў свядомасці.

Ужо нераз мільгала думка стаць ляснічым.

|| аднакр. мільгану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. мільга́нне, -я, н.

раб, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. У рабаўладальніцкім грамадстве: чалавек, які з’яўляўся поўнай уласнасцю гаспадара-рабаўладальніка і быў пазбаўлены правоў і сродкаў вытворчасці.

Гандаль рабамі.

Цяжкая праца рабоў.

Паўстанне рабоў.

2. Пра бяспраўнага, паднявольнага чалавека, які знаходзіцца ў поўнай эканамічнай, палітычнай і пад. залежнасці ад каго-н.

3. перан., чаго. Чалавек, які поўнасцю падпарадкаваў чаму-н. сваю волю, свае ўчынкі.

Р. моды.

Р. сваіх прывычак.

|| ж. рабы́ня, -і, мн. -і, -бы́нь іраба́, -ы́ (толькі адз.).

|| прым. ра́бскі, -ая, -ае.

Рабская псіхалогія.

рака́, -і́, ДМ рацэ́, мн. рэ́кі і (з ліч. 2, 3, 4) ракі́, рэк, ж.

1. Прыродны вадаём, які пастаянна цячэ па пракладзеным вадой рэчышчы ад вытоку ўніз да вусця.

Пайсці на раку.

Рыбка ў рацэ, ды не ў руцэ (прымаўка).

2. перан. Няспынны паток чаго-н., вялікая колькасць.

Па плошчы плыла людская р.

Рэкі крыві.

|| памянш.-ласк. рэ́чачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| нар.-паэт. рэ́чанька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.

|| прым. рачны́, -а́я, -о́е.

рассе́яць, -се́ю, -се́еш, -се́е; -се́й; -се́яны; зак.

1. што. Пасеяць.

Р. ячмень.

2. каго-што. Прымусіць разысціся; разагнаць.

Р. ворага па лесе.

3. Аслабіць, зрабіць менш моцным у выніку распаўсюджання ў розныя бакі.

Р. святло.

4. перан., што. Прымусіць знікнуць, прайсці (пра якое-н. непрыемнае пачуццё).

|| незак. рассе́йваць, -аю, -аеш, -ае і рассява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.).

|| наз. рассе́ў, -се́ву, м. (да 1 знач.), рассе́йванне, -я, н., рассява́нне, -я, н. (да 1 знач.) і рассе́янне, -я, н. (да 3 знач.).

ро́ўнасць, -і, ж.

1. Уласцівасць і стан роўнага, а таксама пра вялікае роўнае месца.

Гаворка раптам страціла р.

Палявая р.

2. Поўнае падабенства, аднолькавасць (па велічыні, колькасці, якасці і пад.).

Р. сіл.

3. Становішча людзей у грамадстве, што выяўляецца ў аднолькавых адносінах да сродкаў вытворчасці і ў карыстанні аднолькавымі палітычнымі і грамадзянскімі правамі.

Р. народаў і нацый.

4. У матэматыцы: суадносіны паміж велічынямі, якія паказваюць, што адна велічыня роўная другой.

Знак роўнасці (=).

Ставіць знак роўнасці паміж кім-, чым-н. (перан.: прызнаваць раўнацэнным).