Verbum

па́ра², -ы, ж.

1. Рэчыва ў газападобным стане, якое ўтвараецца з вадкасці пры яе награванні, выпарэнні.

З чыгуна ішла п.

Параход стаіць пад парай (гатовы ў любы момант адправіцца).

2. Моцна нагрэтае вільготнае паветра.

П. касцей не ломіць (прыказка).

|| прым. паравы́, -а́я, -о́е.

П. кацёл (для атрымання пары). Паравая машына (якая прыводзіцца ў рух парай). Паравое ацяпленне (якое выкарыстоўвае цяпло пары). Паравыя катлеты (прыгатаваныя на пары).

перае́хаць, -е́ду, -е́дзеш, -е́дзе; -е́дзь; зак.

1. што і цераз што. Праехаць цераз што-н., на другі бок чаго-н.

П. гасцінец.

2. каго-што. Праехаўшы па кім-, чым-н., раздушыць, пакалечыць.

Машына пераехала чалавека.

3. Перасяліцца, перабрацца.

П. у новы дом.

|| незак. пераязджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. перае́зд, -у, М -дзе, м. (да 1 і 3 знач.).

|| прым. перае́зны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

сартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак., што.

Размяркоўваць, раскладваць па сартах.

С. бульбу.

С. швейныя вырабы.

|| зак. рассартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны.

|| наз. сартава́нне, -я, н. і сарціро́ўка, -і, ДМ -роўцы, ж.

|| прым. сартава́льны, -ая, -ае і сарціро́вачны, -ая, -ае.

Сартавальная машына.

Сарціровачная ўстаноўка.

○

Сартавальная горка — месца на чыгуначных пуцях, дзе фарміруюцца саставы (спец.).

Сартавальная станцыя — станцыя, дзе фарміруюць і расфарміроўваюць чыгуначныя саставы.

пажа́р, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Агонь, які ахоплівае і знішчае ўсё, што можа гарэць.

Лясны п.

Не на п. (выраз, які ўжыв. ў знач.: няма куды спяшацца; разм.).

2. перан., чаго. Ужыв. ў некаторых выразах для абазначэння падзей, якія бурна развіваюцца, праяўляюцца (высок.).

П. вайны.

П. рэвалюцыі.

◊

Як на пажар — вельмі хутка (бегчы, імчацца); спяшацца.

|| прым. пажа́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Пажарная машына.

пране́сціся, -ясу́ся, -ясе́шся, -ясе́цца; -ясёмся, -есяце́ся, -ясу́цца; -ёсся, -е́слася; -ясіся; зак.

1. Хутка праехаць, прабегчы і пад. куды-н. або міма каго-, чаго-н.

Міма нас пранеслася легкавая машына.

Маланкай пранеслася здагадка (перан.: імгненна ўзнікла, прамільгнула).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка прайсці, мінуць.

Дзяцінства пранеслася.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка распаўсюдзіцца.

Хутка пранеслася чутка.

|| незак. прано́сіцца, -о́шуся, -о́сішся, -о́сіцца.

ра́ма, -ы, мн. -ы, рам, ж.

1. Аконны пераплёт з устаўленым шклом і без яго.

Драўляныя рамы.

2. Аправа для ўстаўкі карцін, партрэтаў, люстраў і пад.

Прыгожая р.

3. Нясучая частка машыны, якой-н. канструкцыі; станіна.

Веласіпедная р.

4. Прамавугольнік з брусоў або планак для розных патрэб і мэт.

○

Лесапільная рама — машына для падоўжнага распілоўвання бярвення.

|| прым. ра́мны, -ая, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).