Verbum

вы́правіць², -праўлю, -правіш, -правіць; вы́праві; -праўлены; зак.

1. каго-што. Сабраць і правесці; адправіць.

В. дзяцей у школу.

В. экспедыцыю.

2. каго. Выправадзіць.

В. свавольнікаў з хаты.

3. каго-што. Паслаць, адправіць куды-н. з якой-н. мэтай.

В. да доктара.

В. камбайны ў поле.

|| незак. выпраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

адве́зці, -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; -вёз, -ве́зла; -вязі́; -ве́зены; зак., каго-што.

Везучы, даставіць каго-, што-н.; завезці куды-н.; везучы, убраць на пэўную адлегласць.

А. госця дадому.

А. з дарогі каменне.

|| незак. адво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць.

|| наз. адво́з, -у, м. і адво́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (разм.).

адча́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. што. Адвязаць (прычал; спец.).

А. канат.

2. Адплысці ад берага.

Ад берага адчаліў паром.

3. перан. Адправіцца, паехаць куды-н.

Заўтра ж адчалю ў Мінск.

|| незак. адча́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. адча́льванне, -я, н. (да 2 знач.) і адча́л, -у, м. (да 2 знач.).

паздава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць; зак.

1. каго-што. Здаць, перадаць куды-н., каму-н. усё, многае ці ўсіх, многіх.

П. кнігі ў бібліятэку.

2. што. Здаць у часовае карыстанне ўсё, многае.

П. кватэры кватарантам.

3. што. Раздаць усе карты ў гульні.

4. што. Здаць іспыты.

П. экзамены.

пазлята́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.

1. Зляцець адкуль-н. — пра ўсіх, многіх.

Куры пазляталі з седала.

2. Паляцець, вылецець куды-н. — пра ўсіх, многіх.

Шпакоў не відаць, некуды пазляталі.

3. Зваліцца — пра ўсіх, многіх ці ўсё, многае (разм.).

Шапкі пазляталі з коннікаў.

папе́рад (разм.).

1. прысл. Уперад.

Жанчына пайшла п., паказваючы, куды трэба пад’язджаць.

2. прысл. Спачатку, раней.

П. памый рукі, а потым садзіся за стол.

3. прыназ. з Р. Ужыв. для ўказання на прадмет ці асобу, раней за якія кім-, чым-н. было ўтворана якое-н. дзеянне.

Ён з’явіўся п. усіх.

праско́чыць, -чу, -чыш, -чыць; зак.

1. што. Хутка прабегчы міма чаго-н.

Каля нас праскочылі дзеці.

Поезд праскочыў паўстанак.

2. Пранікнуць, хутка прабрацца куды-н. праз якія-н. перашкоды (разм.).

П. у дзверы.

3. Лёгка прайсці, упасці праз якую-н. адтуліну

Манета праскочыла ў шчыліну.

|| незак. праска́кваць, -аю, -аеш, -ае.

прася́кнуць, -ну, -неш, -не; -нуў, -нула; -ні; -нуты; зак.

1. Пранікнуць куды-н. праз што-н.

Цемра імкнулася п. усюды.

2. перан., што (звычайна ў форме дзеепрым. зал. прош.). Напоўніць якім-н. пачуццём, ідэяй.

Верш прасякнуты пафасам гуманізму.

|| незак. прасяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прасякне́нне, -я, н. (да 2 знач.).

дзьмуць, дзьму, дзьмеш, дзьме; -мём, -мяце́, -муць; -мі; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Веяць, гнаць паветра.

Дзьмуў лёгкі ветрык.

2. З сілай выпускаць з рота струмень паветра.

Д. на агонь.

У дудку дзьме хлапчук.

◊

Куды вецер дзьме (разм., неадабр.) — не мець сваёй думкі, прыстасоўвацца да існуючых меркаванняў.

экску́рсія, -і, мн. -і, -сій, ж.

1. Паездка (калектыўная ці індывідуальная) куды-н., наведванне чаго-н. з навуковай, адукацыйнай ці іншай мэтай.

Э. ў музей.

Паехаць на экскурсію ў Мінск.

2. Група ўдзельнікаў такой паездкі, такога наведвання (разм.).

|| прым. экскурсі́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Э. аўтобус.

Э. сезон.

Экскурсійнае бюро.