свісту́н, ‑а, м.

1. Той, хто свішча, любіць свістаць. Санька — лепшы свістун на нашай вуліцы. Закладзе чатыры пальцы ў рот ды як дзьмухне — мёртвы падскочыць. Сяркоў.

2. перан. Чалавек, які шмат гаворыць, а мала робіць, які несур’ёзна адносіцца да справы; балбатун. Дзед меў да сецей нахіленне, А вудзіць — не: не меў цярпення І не любіў наогул вуды І гэтай вудавай маруды, Во вуды любяць больш паны І, выбачайце, свістуны. Колас. Свет.. [Мані] зачыніўся, як прыехаў гэты свістун [Антось Бандура]. Васілевіч.

•••

Арэх-свістун гл. арэх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

неўзабаве, хутка, скора, зараз, блізка; вось-вось, во-во, раз-два, тут жа (разм.); сейміга (абл.) □ у хуткім часе, у недалёкім часе, не ў далёкім часе, блізкім часам, не сёння заўтра, не за гарой, на парозе, на носе, не агледзішся

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

Талэпа́ ’месца, крыху прыкрытае снегам’ (Сл. Брэс.). Магчыма, да тал, та́лы (гл.) з экспрэсіўнай суфіксацыяй, параўн. смал. талоба́: во за́иччая тылаба́ ’месца, дзе заўсёды водзіцца дзічына, якая пакідае сляды на снезе’ (Дабр.). Не выключала, што гэта гукапераймальнае ўтварэнне ад *талэ́п, параўн. укр. тала́п ’пра капанне ў чым-небудзь рэдкім’, дыял. таля́п ’тс’, ад якіх паходзяць тала́пати ’ўтвараць характэрныя гукі, ходзячы ў растаптаным або завялікім абутку’, дыял. ’каламуціць ваду, плюхаючыся ў ёй; брудзіць’, чэш. tlapati ’шлёпаць, ступаць, крочыць’, якое Махэк’2 (645) узводзіць да *telp‑ (гл. целяпаць), не зусім яснае польск. дыял. tałapać się ’плёскацца, хлюпаць у вадзе’ (магчыма, усходнеславянскага паходжання). Гл. таксама Фасмер, 4, 15; ЕСУМ, 5, 507–508.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ту́праш ’зараз, у дадзены момант, неадкладна’ (ваўк., Бел. дыял. 3). Рэдкая паралель да ст.-слав. топрьво ‘ў першы раз, толькі што’ (СССл.), параўн. рус. ту́порва ‘тады’, якое Фасмер (4, 122) выводзіць са спалучэння (в) ту пору + часціца ‑ва. Бліжэй да беларускага слова рус. дыял. вту́порож ‘тады’ са стратай ненаціскнога галоснага ў канцы слова і далучэннем партыкулы ‑ж (Анікін, РЭС, 9, 81), гл. ж, жа. Не выключае, што слова працягвае архаічную форму *топрь(во)ж(е) са спрашчэннем канца спалучэння і пераходам о > у пад націскам перад п, параўн. рус. дыял. вту́перь ‘цяпер’ (Анікін, РЭС, 9, 96); зыходныя формы то і н. р. прьво, пьрво, гл. первы, тапер.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

выда́так, -тку м. (чаще во мн. ч. выда́ткі) изде́ржка ж.; затра́та ж.; расхо́д;

~ткі вытво́рчасці — изде́ржки произво́дства

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

навыдзіра́ць сов. (во множестве)

1. вы́тащить, вы́рвать, вы́дернуть;

2. вы́драть, вы́рвать;

1, 2 см. вы́драць 1, 2

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

навыко́пваць сов. (во множестве)

1. вы́рыть, вы́копать;

2. вы́копать, вы́рыть;

3. вы́копать, откопа́ть;

1-3 см. вы́капаць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

навыпа́льваць сов. (во множестве)

1. вы́жечь;

2. вы́жечь, обже́чь, вы́калить;

3. наже́чь; см. вы́паліць 1, 3, 5

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

накрэ́сліць сов., разг.

1. (зачеркнуть во множестве) начёркать, начерка́ть;

2. (изобразить линиями) начерти́ть;

н. план — начерти́ть план

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нассо́ўваць сов. (во множестве)

1. свали́ть, сбро́сить;

2. сгрести́;

3. сдви́нуть;

1-3 см. ссу́нуць 2-4

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)