штэ́мпельны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да штэмпеля; зроблены штэмпелем. Штэмпельны адбітак. // Які прызначаны, служыць для штэмпелявання. Штэмпельная падушка. Штэмпельны прэс.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

да́дзены, -ая, -ае.

1. Гэты, менавіта гэты.

У д. момант.

2. у знач. наз. да́дзеныя, -ых. Тое, што і даныя.

Эксперыментальныя д.

Афіцыйныя д.

Дакладныя д.

Ён мае ўсе д. для навуковай работы.

○

Дадзеная велічыня — у матэматыцы: велічыня, якая загадзя вядомая і служыць для вызначэння іншых.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ру́пар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Труба канічнай формы, якая служыць для ўзмацнення гуку.

Гаварыць у р.

2. Рэпрадуктар у выглядзе такой трубы.

З рупара даносілася музыка.

3. перан., чаго. Распаўсюджвальнік чыіх-н. ідэй, поглядаў (кніжн.).

Р. чужых ідэй.

|| прым. ру́парны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спалуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. гл. спалучыцца.

2. Дастасоўвацца адно да другога, гарманіраваць.

У карціне ўдала спалучаюцца святло і цені.

3. Уступаць у сувязь, уваходзіць у спалучэнне.

Прыметнікі спалучаюцца з назоўнікамі.

4. Служыць працягам адно другога; злучацца.

Два пакоі спалучаюцца са спальняй.

|| наз. спалучэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уво́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Які служыць увядзеннем у што‑н.; уступны. Уводная частка ўрока. Уводная экспазіцыя выстаўкі.

2. Змешчаны ўнутры чаго‑н.; устаўны. Уводныя эпізоды ў рамане. Уводныя ролі ў п’есе.

3. Які служыць для ўводу (у 2 знач.). Уводная адтуліна.

•••

Уводны ліст — акт, які складаецца судовымі органамі пры ўводзе каго‑н. у карыстанне ўладаннем.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напа́льны, ‑ая, ‑ае.

Які служыць для напальвання. Напальная печ. □ Паклаўшы паяльнік на печ, .. [Захарэвіч] далучаў да прыёмніка правады анодных і напальных батарэй. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́ршань, ‑шня, м.

Дэталь рухавіка, помпы, кампрэсара і пад., якая рухаецца ўнутры цыліндра і служыць для нагнятання або выпампоўвання вадкасці, газу, пары.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перламу́тр, ‑у, м.

Каштоўнае цвёрдае рэчыва з пералівістай афарбоўкай, якім пакрыты ўнутры некаторыя ракавіны і якое служыць для ўпрыгожанняў і дробных вырабаў.

[Ням. Perlmutter ад Perle — жамчужына і Mutter — маці.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бушпры́т, ‑а, М ‑рыце, м.

Гарызантальны або нахільны брус, які выступае ўперад з носа судна і служыць для вынясення ўперад насавых парусоў.

[Гал. boeg — пярэдняя частка карабля і spriet — шост.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

караці́н, ‑у, м.

Аранжава-жоўты пігмент, які знаходзіцца ў моркве, гарбузах, яечным жаўтку і інш. і служыць матэрыялам для ўтварэння вітаміну А.

[Ад лац. carota — морква.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)