добразычлі́вец, ‑ліўца, м.
Той, хто прыхільна, спагадліва адносіцца да каго‑н. Вырастаючы са штонікаў і спаднічак, акуратна зацыраваных рукамі маці, мы не заўсёды разумеем, які шчыры добразычлівец, сябар нам маці. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тща́тельный стара́нны; (усердный) руплі́вы, ру́пны, шчы́ры; (внимательный) дба́йны, пі́льны, ува́жлівы; (аккуратный) акура́тны; (точный) дакла́дны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тавары́скі, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да таварыша (у 1 знач.).
Таварыская падтрымка.
2. Шчыры, сяброўскі.
Таварыская размова.
3. Кампанейскі, згаворлівы.
4. Які не мае афіцыйнага характару (пра спартыўныя спаборніцтвы).
Таварыская сустрэча па футболе.
○
Таварыскі суд — грамадскі суд у СССР для разгляду спраў, звязаных з парушэннем дысцыпліны, грамадскага парадку і пад.
|| наз. тавары́скасць, -і, ж. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
задушэ́ўны, ‑ая, ‑ае.
Сардэчны, шчыры. Размова з капітанам атрымалася шчырай, задушэўнай. Краўчанка. Голас дзяўчыны, лагодны, задушэўны, навяваў успаміны аб далёкіх днях маладосці. Ваданосаў. // Інтымны, глыбока асабісты. Усе выхаванцы любяць Ніну Уладзіміраўну, давяраюць ёй самыя задушэўныя свае мары. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Праўдзі́вік ’баравік, Boletus edulis’ (Сцяшк. Сл.), праўдзя́к ’тс’ (там жа), праўдзі́вы грыб ’тс’ (Сцяшк. Сл., Бір.; шчуч., лях., ганц., беласт., Сл. ПЗБ), прады́вый грыб, правды́вэць, правдзу́н ’тс’ (Сл. Брэс.). З польск. prawdziwy hrzyb, prawdziwik ’тс’, якое ад prawdziwy ’сапраўдны, шчыры’. Геаграфія слова сведчыць таксама на карысць запазычання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рабаця́га ’старанны, шчыры працаўнік’ (ТСБМ, Нас.; шальч., Сл. ПЗБ), робогця́га ’тс’ (ТС), рабацяќа ’працаўнік’ (Ян.), ст.-бел. (склонавыя формы) роботягу, роботягомъ (Сл. Скар.), роботяговъ, укр. роботя́га ’працавіты чалавек’. Утворана ад рабо́та (гл.) з экспр. суф. ‑аг‑а, параўн. Карскі (2–3, 34) адносна роботѧга (XVI ст., Скарына).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
даве́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; заг. давер; зак., каго-што або з інф.
Аказаўшы давер’е, даручыць каму‑, чаму‑н., перадаць пад чыю‑н. адказнасць. Даверыць таварышу машыну. □ Патрэбен быў памочнік, шчыры і пісьменны чалавек, добра пісьменны, каб яму можна было даверыць любую справу. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчы́расць ж.
1. и́скренность, открове́нность, чистосерде́чность; прямота́;
2. задуше́вность;
3. серде́чность, душе́вность;
4. непритво́рность, безыску́сственность;
5. усе́рдие ср.;
6. простосерде́чие ср.;
1-6 см. шчы́ры
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ратэ́льны ’спагадлівы, чулы’ (смарг., Сл. ПЗБ), ратэ́льны, рахтэ́льны ’знаходлівы, дасціпны’ (Скарбы), ст.-бел. ретельный ’пабуджальны, руплівы, добрасумленны’ (Ст.-бел. лексікон). Параўн. польск. rzetelny ’зарадны, шчыры, добрасумленны’, якое Брукнер (476) выводзіць з źrzetelny ’празрысты, відочны’; далейшае развіццё, магчыма, пад уплывам чэш. zřetelný ’зразумелы, уважлівы’, параўн. míti na zreteli ’мець на ўвазе’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сардэ́чны, -ая, -ае.
1. гл. сэрца.
2. Які ідзе ад сэрца, шчыры; добры, чулы, спагадлівы.
С. чалавек.
Сардэчная сустрэча.
Сардэчна (прысл.) прыняць гасцей.
3. Які мае адносіны да кахання; любоўны.
С. друг.
Сардэчныя справы.
4. у знач. наз. сардэ́чны, -ага, м., сардэ́чная, -ай, ж. Ужыв. як ласкавы зварот пры ўпамінанні пра каго-н. з адценнем ласкі, жалю, спачування.
Пацярпі, с. мой.
|| наз. сардэ́чнасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)