руплі́вец, ‑ліўца, м.

Разм. Пра дбайнага, клапатлівага, стараннага чалавека. Гэта .. быў узор рупліўца на ніве народнага мастацтва, самаахвярнага барацьбіта за яго ўздым. Ліс.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́страчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

Прастрачыць што‑н. у розных месцах, пакрыць строчкаю ўсю паверхню чаго‑н. Выстрачыць каўнер. // Вышыць строчкай які‑н. узор.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ідэа́л, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -у. Тое, што складае вышэйшую мэту дзейнасці, імкненняў.

Агульначалавечыя ідэалы.

2. -у, чаго або які. Дасканалы ўзор чаго-н.

І. жаночай прыгажосці.

3. -а. Вышэйшае ўвасабленне якіх-н. якасцей, узор годнасці.

Гэты чалавек — мой і.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

арна́мент, -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Узор, жывапіснае графічнае ўпрыгожанне, у аснове якога ляжаць геаметрычныя, раслінныя і жывёльныя матывы, што паўтараюцца ў пэўным парадку.

Беларускі а.

2. У музыцы: упрыгожанне мелодый, напр. трэль.

|| прым. арна́ментны, -ая, -ае і арнамента́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аднаста́йны, -ая, -ае.

1. Аднолькавы, заўсёды такі самы, нязменны на ўсім працягу.

Аднастайная прырода.

Аднастайныя ўражанні.

2. Манатонны.

А. шум пушчы.

3. Аднародны паводле складу, будовы.

Аднастайная структура глебы.

4. Падобны адзін на адзін, зроблены на адзін узор.

Шэрыя аднастайныя будынкі.

|| наз. аднаста́йнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Напочат (напочет) ’па прыкладу, па ўзору, падобна да’ (Нас.). Да почат ’прыклад, узор, падабенства’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

немудрёный

1. няхі́тры; (незамысловатый) немудраге́лісты, немудра́шчы; (нетрудный) лёгкі, няця́жкі; (простой) про́сты;

немудрёный прибо́р няхі́тры прыбо́р;

немудрёный узо́р про́сты (немудраге́лісты) узо́р;

немудрёная зада́ча лёгкая (про́стая) зада́ча;

2. (простодушный, неумный) разг. прастаду́шны, прастава́ты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пратраві́ць, -раўлю́, -ра́віш, -ра́віць; -ра́ўлены; зак., што.

1. Зрабіць, апрацоўваючы хімічным шляхам, вытравіць.

П. узор на метале.

2. Апрацаваць (футра) асаблівым саставам перад фарбаваннем.

3. Абеззаразіць хімічным рэчывам перад сяўбой, пасадкай.

П. насенне.

|| незак. пратра́ўліваць, -аю, -аеш, -ае і пратраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. пратра́ўліванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Про́пісь ’узор правільнага каліграфічнага пісьма’, ’агульнавядомая ісціна’ (ТСБМ). З рус. про́пись ’тс’, якое ад прописать з суф. ‑ь.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́шивка ж.

1. (действие) вышыва́нне, -ння ср., вы́шыўка, -кі ж.;

2. (узор) вы́шыўка, -кі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)