ша́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. У Расіі ў 17—19 стст: часовае палявое чатырохвугольнае ўмацаванне; акоп.

2. Верагодная магчымасць ажыццяўлення чаго-н.

Шанцы на поспех.

Не ўпусціць шанцу.

Апошні ш.

|| прым. ша́нцавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Ш. інструмент.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павы́тчык, ‑а, м.

Гіст. Службовая асоба канцылярыі, якая кіравала справаводствам у судзе ў Расіі 16–17 стст.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэ́йтар, ‑а, м.

Гіст. Салдат кавалерыі ў Заходняй Еўропе 16–17 стст. і ў Расіі 17 ст.

[Ад ням. Reiter — коннік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сеч, ‑ы, ж. (з вялікай літары).

Гіст. Самакіравальная арганізацыя ўкраінскага казацтва ў 16–18 стст. Запарожская Сеч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тары́зм, ‑у, м.

Ідэалогія і палітыка торы, англійскай партыі 17–19 стст., якая адлюстроўвала інтарэсы буйных землеўласнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асве́тнік, ‑а, м.

1. Той, хто пашырае веды, асвету. Полацк — радзіма вядомага культурнага дзеяча Беларусі 16 стагоддзя, асветніка і гуманіста, першадрукара Францыска Скарыны.

2. Прадстаўнік заходнееўрапейскай прагрэсіўнай ідэалогіі 17–18 стст. Французскія асветнікі. // Прадстаўнік рускай і славянскай перадавой грамадскай думкі 18–19 стст. Рэвалюцыйныя рускія асветнікі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абаліцыяні́зм, ‑у, м.

Рух за скасаванне рабства неграў, які разгарнуўся ў 18–19 стст. у ЗША, Англіі, Францыі.

[Ад лац. abolitio — скасаванне, знішчэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тамбурмажо́р, ‑а, м.

Галоўны палкавы барабаншчык у французскай арміі 17–19 стст. і ў рускай арміі 19 ст.

[Фр. tambour-major.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

маркіта́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Дробны гандляр харчовымі прыпасамі і прадметамі салдацкага ўжытку пры арміі ў 18–19 стст.

[Ням. Marketender.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

старабелару́скі, ‑ая, ‑ае.

Які звязаны з развіццём беларускай народнасці, мовы, культуры ў перыяд 14–17 стст. Старабеларускія помнікі пісьменнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)