вы́раб, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. вырабіць.
2. Якасны бок апрацоўкі чаго-н.
Медная ручка адмысловага вырабу.
3. Спосаб, від вытворчасці прадукцыі.
Ручны в. скур.
Рэчы хатняга вырабу.
4. пераважна мн. Вырабленыя рэчы, прадукт працы.
Металічныя вырабы.
◊
Аўчынка вырабу не варта (прымаўка) — справа, не вартая турбот.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мы́ліца, мы́лічка ’кастыль’ (ТСБМ, Шат.), ’ручка ў сошцы’ (Сержп. Земл.; КЭС, лаг.), мядз. ’ручка на кассі’ (Шатал.), ’планка на дзяржанні лапаты’ (іўеў., Сл. ПЗБ), кобр. мэлыця ’правая ручка сахі’ (Выг. дыс.), мы́льніца ’ручка касы’ (віц.; любан., ветк., ДАБМ, к. 260; паўн.-усх., КЭС; сен., Сл. Эп.-Шып.; Касп.), ’левая ручка касы’ (Смул.), му́льніца ’ручка касы’ (Касп.; віц., арш., ветк., ДАБМ, к. 260). Укр. ми́лиця ’кастыль, драўляная нага’, рус. паўн. мы́лица, мыли́ца ’ручка вясла’, арханг. ’планка на дзяржанні кармавога вясла’, польск. маз. namulnica, mulica, хэлмск. melnỳcia ’ручка сахі’. Да му́ляць, наму́ляць ’націраць, рабіць ранкі’ (гл.); параўн. палес. шму́лятэ ’церці па паверхні’, а таксама балг. шмуля ’рваць фрукты з дрэва разам з галінкамі, матлашыць’. Да форм з мы‑ параўн. бел. смыле́ць ’балець, пячы ад раздражнення скуры, ран’. Цалкам магчыма, што некаторыя ўсх.-слав. формы ўзыходзяць да эст. mõla, карэльск. mela, фін. mela ’кармавое вясло’ (Фасмер, 3, 23–4).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лу́каватка ’ручка касы’ (Сцяшк.). Узнікла ў выніку кантамінацыі лук 1 (гл.) і рукава́тка (з рукая́тка) ’кассё’ (Сл. ПЗБ). Аналагічна рус. наўг. лу́кове́дь ’задняя частка сахі — драўляны, трохі прагнуты брус, які раздвойваецца ўніз’. Параўн. і чэш. rukověť, rukojeť ’інструкцыя’, ’ручка, дзяржальня’, rukovítko ’ручка сахі’ < прасл. róko‑jętь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Палю́к ’ручка касы’ (Сцяшк. Сл., Бір. Дзярж.), палюх (Сл. ПЗБ), пълʼук (ДАБМ, 831) ’тс’. Вытворнае ад палец, якое ў значэнні ’ручка касы’, прынамсі, шырока распаўсюджана ў рус. дыялектах (гл. СРНГ, 25), з дапамогай суф. -ук, ‑ух (параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 178). Рус. навасіб. палюк ’ручка касы’, польск. paluch ’пальчык’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Караку́лька ’ручка касы’ (БДА), укр. каракуля ’ручка каля рала’, параўн. рус. каракули ’крывое дрэва’, няяснага паходжання (Фасмер, 2, 192). Супраць цюрк. этымалогіі Фасмера ЕСУМ, 2, 385.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
во́чапка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.
Разм.
1. Ручка (пераважна вераўчаная) вядра, бітона і пад.; восілка. Ганька бярэ за вочапку збан вады і выходзіць з хаты. Васілевіч.
2. Вешалка, прышытая да адзення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́чапка ж., разг.
1. привя́зка; (у цепа — ещё) при́уз м.;
2. ве́шалка (у платья);
3. (у ведра) ру́чка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аса́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
1. Паступовае апусканне, асяданне (збудавання, грунту і пад.).
А. снегу.
А. дома.
2. Глыбіня апускання судна ў ваду (спец.).
Глыбокая а.
3. Тое, што і асада² (у 2 і 3 знач.).
Нож з дарагой асадкай.
Партрэт у новай асадцы.
4. Пісьмовая прылада, ручка.
Пісаць асадкай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́ркавы 1, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да корку (у 1 знач.). // Зроблены з корку. Коркавы пояс. Коркавая ручка. Коркавая падэшва.
•••
Коркавае дрэва гл. дрэва.
ко́ркавы 2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да кары галаўнога мозга. Коркавае рэчыва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рангаві́ска ’ручка ў вілах’, ранкаві́чка, ранкаяска (навагр., Сл. рэг. лекс.), ранкаві́ско ’ручка ад лапаты’ (Сцяшк. Сл.). З польск. rękowisko ’тс’. Форма ранкаяска ўяўляе сабой кантамінацыю польск. rękowisko і rękojeść ’тс’, ранкавічка, відаць, асацыятыўная форма.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)