ке́міць, кемлю, кеміш, кеміць; незак., што і без дап.
Разм. Разумець, разбірацца, цяміць. Чаму ў Сабатажніка было заўсёды гладка, без нечаканасцей? Кеміць чалавек, разбіраецца. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ачмурэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які страціў здольнасць ясна ўспрымаць і разумець навакольнае; які знаходзіцца ў стане ачмурэння. Нехта вывалак ачмурэлага Фадзея з будыніны і пакінуў у бульбяніку. Пянкрат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Стурбу́чыць ‘разумець, кеміць’: малы ўжэ стурбучыць (Касп.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ачмурэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Разм. Страціць здольнасць ясна ўспрымаць і разумець навакольнае; адурэць. [Сусед Сідара:] — Куды вы!.. Ачмурэлі!.. Згубіць сябе хочаце!.. Галавач. — Як бог свят, ачмурэў чалавек! — спалохаўся дзед. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
изве́дывать несов. (радость, страх и т. п.) зазнава́ць, спазнава́ць; (испытывать) спрабава́ць; (понимать) разуме́ць; (узнавать) зве́дваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ду́крыць ’разумець’ (Касп.), дукры́ць ’вучыць, настаўляць’ (Жд. 2). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кме́ціць ’заўважыць, разумець, цяміць’ (Др.-Падб., Гарэц.). Гл. кеміць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Непанёмісты ’някемлівы’ (Касп.). Мясцовае ўтварэнне ад панімаць ’разумець, кеміць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Неталі́віць, нытылівыты ’не ведаць, не разумець’ (Сл. Брэс.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пі́льчыць ’разумець’ (дзятл., Сл. ПЗБ). Няясна. Роднаснае літ. pilkti ’спець, налівацца’ (?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)