набудава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., чаго.
Пабудаваць у вялікай колькасці. [Кацярына:] — Гэта ж я тут тры гады таму назад на торфе рабіла. Завербавалася і першы раз у жыцці выехала з.. вёскі сюды на заработкі. А цяпер вось пасёлка і не пазнаць. Столькі тут набудавалі. Сапрыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здагада́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Па якіх‑н. прыметах прыйсці да правільнай думкі аб чым‑н.; пазнаць, зразумець. Шынкевіч па пустым правым рукаве здагадаўся, што перад ім Карніцкі. Паслядовіч. Дзяўчына пусцілася ў будку бацьку папярэдзіць, а каб кантроль не здагадаўся, яна бокам дарогі пабегла. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самаадда́насць, ‑і, ж.
Уласцівасць самаадданага. [Андрэй:] — Няма такой узнагароды, якая магла б быць годнай вашай адвагі і самаадданасці. Самуйлёнак. Жыццё паказвае, што толькі тым [паэтам], якія ўсім сэрцам любілі літаратуру, да самаадданасці, да самазабыцця, удалося пазнаць радасць прызнання і заняць сваё месца сярод вялікай кагорты літаратараў. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пералічэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. пералічаць — пералічыць (у 4 знач.).
2. Сума, пералічаная на чый‑н. рахунак.
3. Спіс якіх‑н. назваў, прымет і пад. Дзед Талаш і Мартын Рыль былі запісаны ў асобны спісак з пералічэннем прымет, па якіх можна пазнаць іх. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тло, ‑а, н.
Разм. Тое, што сатлела, спарахнела, згніло; тлен, прах, попел. Згарэла хата. Як бы яе і не было. Курыць яшчэ дым белаваты. А пад тым дымам — попел, тло. Колас. Штосьці вёскі не пазнаць! — Дзе ж пазнаеш? Тло, пажарышча! Дзяргай.
•••
Да тла — усё, поўнасцю, дашчэнту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узна́ть сов.
1. (опознать, признать, распознать) пазна́ць; распазна́ць;
я узна́л его́ по го́лосу я пазна́ў яго́ па го́ласе;
его́ нельзя́ узна́ть яго́ не́льга пазна́ць;
2. (изведать, испытать) спазна́ць, зазна́ць, зве́даць; (познать) пазна́ць;
узна́ть нужду́ спазна́ць (зазна́ць, зве́даць) бе́днасць (няста́чу);
3. (получить представление) спазна́ць, уве́даць;
узна́ть че́й-л. хара́ктер спазна́ць (уве́даць) чый-не́будзь хара́ктар;
4. (разузнать, получить сведения, услышать) даве́дацца, дазна́цца, прачу́ць, дачу́цца;
я э́то узна́л от бра́та я пра гэ́та даве́даўся (дазна́ўся, дачу́ўся) ад бра́та;
мы узна́ли, что… мы даве́даліся (дазна́ліся, прачу́лі, дачу́ліся), што…;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыме́та, ‑ы, ДМ ‑меце, ж.
Тое, што і прыкмета. Дзед Талаш і Мартын Рыль былі запісаны ў асобны спісак з пералічэннем прымет, па якіх можна пазнаць іх. Колас. — А ляцяць як нізка! — Зіма блізка, — напамінае Сцяпан вядомую ўсім прымету. Крапіва. Зачарнелі дарогі — добрая прымета на ўраджай. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здаво́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго-што.
Разм. Тое, што і задаволіць. Калі сама яна сказала, што ўзяла водпуск на год і паедзе зноў вучыцца налета ўвосень, дык .. [Рыгор] толькі галавой кіўнуў, і нельга было пазнаць, ці гэта яго здаволіла, ці ён гэтым толькі паказвае, што чуў Шурыны словы. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рыба́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм. Рыбная лоўля. Калі Юрка прыбег на возера, рыбалка была ў самым разгары. Курто. — Брыгадзір мог пазнаць вуду, ён з кавалём часта ходзіць разам на рыбалку, — прамовіў Васілёк. Ваданосаў. Адны — Рыбалку паважаюць, З бляшнёй ля пелькі Могуць векаваць. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераадзе́ць, ‑адзену, ‑адзенеш, ‑адзене; зак.
1. што. Зняўшы адно, надзець што‑н. іншае. Пераадзець касцюм. // каго. Адзець у іншую вопратку. Бядуючы і вохкаючы, Валодзева маці хутка пераадзела нас у сухое, перавязала маю руку. Якімовіч.
2. кім або ў каго. Адзець каго‑н. з мэтай маскіроўкі так, каб нельга было пазнаць. Пераадзець мужчыну жанчынай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)