по-пусто́му и по́пусту нареч., разг. по́пусту, дарма́, дарэ́мна, ма́рна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прамарнатра́віць, ‑траўлю, ‑травіш, ‑травіць; зак., што.
Марна патраціць. Прамарнатравіць грошы. □ [Агнёў:] — Як жа ты дакаціўся да такога жыцця? Прамарнатравіў столькі год. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
загубі́ць, ‑гублю, ‑губіш, ‑губіць; зак., каго-што.
1. Давесці да гібелі, смерці; пагубіць. Загубіць чалавека. □ У калідоры пачуўся дзікі крык гаспадыні: — Эдвар, што ты робіш?! Ты нас усіх загубіш! Маўр.
2. Марна, без карысці патраціць (час, грошы і пад.). Процьму грошай на дарогу марна загубіла. Колас.
•••
Загубіць жыццё чыё — зрабіць няшчасным, бязрадасным чыё‑н. існаванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
да́рма і дарма́, прысл.
1. Бясплатна, за нішто.
Аддаць д. мех бульбы.
2. Бескарысна, марна.
Ні адной гадзіны не страціў д.
Д. вы хвалюецеся, усё будзе добра.
3. у знач. часц. Хай, так і быць.
Не хопіць бульбы? — Д.!
Дадасі яшчэ гароху.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераве́сці², -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -ло́; -вядзі; -ве́дзены; зак.
1. каго-што. Знішчыць, вывесці.
П. мышэй.
2. што. Зрасходаваць без асаблівай карысці або марна (разм.).
П. грошы.
|| незак. пераво́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.
|| наз. пераво́д, -у, М -во́дзе, м. П. грошай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шпурля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., каго-што і чым (разм.).
1. 3 сілай кідаць.
Ш. камяні або камянямі ў каго-н.
2. перан. Выдаткоўваць без карысці, марна.
Ш. грошы на вецер.
|| аднакр. шпурну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. шпурля́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
растранжи́риться (начать много транжирить) разг. растранжы́рыцца; змарнатра́віцца; ма́рна растра́ціцца; обл. расшэ́йгацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
глум, ‑у, м.
Разм.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. глуміць і глуміцца; глумленне.
2. Пра што‑н. марна страчанае, папсаванае. Дабро пайшло ў глум.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лук, ‑а, м.
Ручная зброя ў выглядзе гібкай дугі, сцягнутай цецівой, для пуску стрэл. Адразу бацька падае загад: — Не плачце марна! Лук мне дайце, стрэлы! Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ля́сы тачы́ць ’марна траціць час у пустых размовах’ (ТСБМ, Юрч. Фраз. 2, Касп.). Укр. ляси підпуска(ти) ’заляцацца’, рус. лясы точить (веять, разводить, подводить, сказывать, строить, строчить) ’марна траціць час у балбатні, пляткарыць’. Паводле пашырэння ў гаворках можна меркаваць аб запазычанні з рус. мовы, у якой гэта запазычанне з польск. balasy ’балясы’ < італ. balaustro ’баляса ў балюстрадзе’ (Сабалеўскі, РФВ, 66, 345; Фасмер, 2, 552). Параўн. рус. кастр. лясы‑балясы ’балбатня, леменда’, ярасл. лясы‑балясы точить ’пустасловіць’, ’жартаваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)