заняме́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які страціў адчувальнасць; адзеравянелы. Застаяўшыся на месцы, конь нецярпліва кудысь памыкаўся, можа, каб размяць сваё занямелае цела, а можа, каб вырвацца ад няпрошаных гаспадароў. Колас.
2. перан. Маўклівы, прыціхлы. Занямелыя далі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цётухна, ‑ы, ж.
1. Ветлівы зварот да цёткі, дарослай жанчыны наогул. [Слімак:] — Можа б вы, цётухна, чаго гарачага мне далі? Лынькоў.
2. У даўніх павер’ях усходніх і заходніх славян — надпрыродная істота, якая ўвасабляла трасцу або ліхаманку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мундзі́р, ‑а, м.
Ваеннае або цывільнае форменнае адзенне. Быў выхадны дзень, салдатам далі звальненне. Ішлі вясёлыя, у парадных мундзірах. Хомчанка. Памешчыкі лёгка мянялі свае фракі і сурдуты на чыноўніцкія мундзіры. «Полымя».
•••
Бульба ў мундзірах гл. бульба.
[Ням. Montur, ад фр. monture — забеспячэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакіпяці́цца, ‑пячуся, ‑пяцішся, ‑пяціцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакіпець некаторы час.
2. перан. Разм. Пазлавацца, пагарачыцца на працягу нейкага часу. Міколу мы далі суровы адпор, і ён, пакіпяціўшыся, быў вымушаны здацца. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цесць, ‑я; мн. цясці, ‑ёў; м.
Жончын бацька. [Ліда:] — Я ж кажу, што ў Валодзі цяпер усе шансы мець багатага цесця. Федасеенка. Не тое багацце, што цесць з цешчаю далі, а што маладыя самі нажылі. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зго́дны, -ая, -ае; -дзен, -дна.
1. на што. Які выражае, дае згоду на што-н.
З. на ўсе ўмовы.
2. з кім-чым. Які прытрымліваецца з кім-н. адной думкі, адных поглядаў.
Я з ім не згодзен.
3. Які супадае з чым-н., падобны.
Сведкі далі згодныя паказанні.
4. Дружны, аднадушны.
Згоднае жыццё.
Жылі яны згодна (прысл.).
5. Стройны, гарманічны.
Згодныя спевы.
◊
Згодна з чым, прыназ. з Т — у адпаведнасці з чым-н.
Згодна з законам.
|| наз. зго́днасць, -і, ж. (да 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бадзёрасць, ‑і, ж.
Уласцівасць бадзёрага, жвавасць, энергічнасць. Я адчуваю, колькі радаснай сілы, бадзёрасці і ўпэўненасці далі мне вандроўкі па гэтых лясістых узгорках. В. Вольскі. Гэта ўласнае супакойванне кожны раз надавала Міхалу бадзёрасці, нібы сілы ўлівала ў яго. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рысава́льшчык, ‑а, м.
Той, хто займаецца рысаваннем, хто робіць малюнкі для чаго‑н. Аднаму астрожнаму рысавальшчыку сябры далі тэму: нарысаваць звычайнага чорнага жука, даць яму ў лапку ручку з пяром. Колас. Рысавальшчыкам Мінін быў горшым, чым гравёрам. Шматаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падпра́віцца, ‑праўлюся, ‑правішся, ‑правіцца; зак.
Разм.
1. Аднавіцца, наладзіцца (пра што‑н. разбуранае, заняпалае). Леташні, другі па ліку, пасляваенны год быў ураджайны, некаторыя калгасы трохі падправіліся, сёе-тое далі на працадзень. Навуменка.
2. Аднавіць крыху сваё здароўе, сілы; падлячыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неагля́дны, ‑ая, ‑ае.
Неабсяжны, неабдымным бязмежны. Неаглядная водная прастора іскрылася на сонцы. Маўр. Я люблю гэтыя прасторы, люблю неаглядныя ружова-сінія далі іх, поўныя жыцця, .. разнастайнасці тонаў зямлі і неба. Колас. І ўстае ў дзіцячых марах Неаглядная Радзіма. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)