Verbum

улучы́ць, улучу, улучыш, улучыць; зак.

1. што. Знайсці, выбраць зручны час для чаго‑н. Яшчэ і яшчэ раз высылалі большага хлопчыка глядзець, каб улучыць момант і прарвацца. Гарэцкі. Нарэшце Цярэшка ўлучыў хвіліну і перабег вуліцу. Мікуліч.

2. Цэлячы, папасці ў каго‑, што‑н. [Баба:] — І пачаў Мядзведзь шпурляць з печы падушкі-дзяружкі, каб улучыць па званочку. Брыль.

3. каго. Далучыць да каго‑, чаго‑н. (пра жывёл). Улучыць авечку ў чараду.

прылучы́ць, ‑лучу, ‑лучыш, ‑лучыць; зак., каго-што.

1. Злучыць з чым‑н., дадаць да чаго‑н. Прылучыць да кампаніі. □ [Паніч:] Мне гэту сялібу трэба прылучыць да двара. Купала. // Уключыць у склад чаго‑н. (якога‑н. населенага пункта, дзяржавы). Прылучыць новы раён да горада.

2. да чаго. Пазнаёміць з чым‑н., увесці ў што‑н., далучыць да чаго‑н. Упоцемку, не запальваючы святла, хлопцы спрачаюцца, прыкідваюць, каго са знаёмых людзей можна прылучыць да патайной работы. Навуменка.

прыпле́сці, ‑пляту, ‑пляцеш, ‑пляце; ‑пляцём, ‑плецяце, ‑плятуць; пр. прыплёў, ‑пляла, ‑пляло; заг. прыпляці; зак.

1. што. Плетучы, далучыць, прымацаваць што‑н. да чаго‑н., уплесці ў што‑н. Прыплесці драціну ў вяроўку.

2. перан.; каго-што. Разм. Ублытаць, умяшаць каго‑н. у што‑н. У справу прыйшлося прыплесці Серафіма Сараўскага. Колас. // Дадаць у гаворцы, расказе што‑н. прыдуманае або лішняе. «Навошта я хлушу? — думаў .. [Валік], седзячы за партай. — Для чаго прыплёў гэтыя вочы?» Жычка.

падключы́ць, ‑ключу, ‑ключыш, ‑ключыць; зак., каго-што.

Далучыць да сістэмы забеспячэння электрычнасцю, газам і інш. Падключыць батарэі. □ У бочку паклалі [хлопцы] толавую шашку, прыладзілі ўзрывальнік, да яго падключылі провад. Новікаў. [Лесарубы] прывезлі з сабою паходную электрастанцыю, разматалі і расцягнулі на белым снезе чорныя тоўстыя жылы правадоў, падключылі да іх пілы. Паслядовіч. // перан. Разм. Прыцягнуць да работы, да ўдзелу ў чым‑н. Моладзь сабралася, каб павесці размову аб якасці будаўніча-мантажных работ.. Адны даводзілі, што можна абмежавацца рэйдамі камсамольскага штаба, другія прапанавала падключыць шматтыражку і «Маланку». Лукша.

падтачы́ць ​¹, ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак., што.

1. Натачыць злёгку, крыху або дадаткова. Падтачыць нож. Падтачыць сякеру.

2. Пашкодзіць, раз’ядаючы знутры, знізу (пра чарвей і пад.). [Ляксандра:] — Шашаль падтачыў падрубы. Баранавых.

3. перан. Аслабіць, падарваць (сілы, здароўе і пад.). З выгляду [Люся] была змізарнелая, бляклая — як бы цяжкая хвароба падтачыла яе і яна толькі-толькі стала на ногі. Навуменка.

•••

Камар носа не падточыць гл. камар.

падтачы́ць ​², ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак., што.

Далучыць для падаўжэння, павелічэння чаго‑н. [Янка:] — Я гэта адсяку канец вяроўкі, знізу падтачу ды спускаюся далей. Якімовіч.

змацава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., што.

1. Моцна злучыць адно з другім, далучыць адно да другога пры дапамозе чаго‑н. Змацаваць бярвёны скабамі. □ Аставалася галоўнае — змацаваць абедзве палавіны фермы на самым вільчаку будучага дома. Карпаў. // Склеіць, звязаць вяжучым рэчывам. Змацаваць цагліны цэментам. // перан. Зрабіць моцным, непарушным. Сумесная барацьба з агульным ворагам яшчэ больш змацавала адзінства савецкіх людзей усіх нацыянальнасцей. «Звязда».

2. Засведчыць подпісам ці пячаткай які‑н. дакумент. Сяляне рушылі да стала і мазолістымі загрубелымі пальцамі выводзілі свае прозвішчы ці проста стаўлялі крыжыкі, а нарэшце паперу змацаваў пяча[ткай] стараста Бабіч. Колас.

прымацава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., каго-што.

1. Моцна, трывала далучыць, прырабіць да чаго‑н. Прымацаваць канькі да чаравіках. □ Канькоў прымацаваў шпагат да рамы, павесіў партрэт на сцяну. Асіпенка. Віктар прымерваецца, дзе б лацвей прымацаваць антэну для тэлевізара Самахвалавай. Даніленка.

2. Ускласці на каго‑н. якія‑н. абавязкі; перадаць у чыё‑н. распараджэнне, пад чыю‑н. апеку. Цяпер .. [Тані] вельмі хацелася, каб гэтага Разумоўскага прымацавалі да свінафермы. Лупсякоў. Да яе [Чарнецкай] звяна.. прымацавалі два кані. Паслядовіч. Тут жа піянеры вырашылі прымацаваць да Сухапарава больш моцнага па рускай мове Валерыя. Шыловіч.

3. Узяць на ўлік, зарэгістраваць дзе‑н. Прымацаваць новага супрацоўніка да прафсаюзнай арганізацыі.