хруста́ль, ‑ю, м.
1. Шкло высокай якасці, якое мае асобы бляск і здольнасць моцна праламляць святло. Бакалы, вазы і кілішкі са штучнага хрусталю пераліваліся ўсімі колерамі вясёлкі. Шамякін.
2. Вырабы з такога шкла. Сервант запоўнены фарфорам, хрусталём. / у вобразным ужыв. Ёсць хараство і ў гэтых зімах, І ў мёртва-белых тых кілімах, Што віснуць-ззяюць хрусталямі Над занямелымі лясамі. Колас.
3. Тое, што і горны хрусталь. Пацеркі з хрусталю.
•••
Горны хрусталь — празрыстая бясколерная разнавіднасць кварцу, якая выкарыстоўваецца для аптычных і ювелірных вырабаў.
[Ад грэч. krýstallos — крышталь.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камба́йн, ‑а, м.
Складаная машына, якая адначасова выконвае работу некалькіх машын або механізмаў. Збожжаўборачны камбайн. Сіласаўборачны камбайн. Горны камбайн. Самаходны камбайн. Тэкстыльны камбайн замяняе прадзільную, круцільную і сушыльную машыну. □ Цапы на сяле заглушыўшы, Бушуе камбайн-малатарня. Купала.
[Англ. combine.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́мысел, -слу м., в разн. знач. про́мысел;
го́рны п. — го́рный про́мысел;
паляўні́чы п. — охо́тничий про́мысел;
саляны́я ~слы — соляны́е про́мыслы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Звязаны з оптыкай; які мае адносіны да оптыкі. Аптычная майстэрня. □ Пятроў навёў аптычны прыцэл і выпусціў першую чаргу. Лупсякоў.
2. Які ўзнікае па законах адбіцця і праламлення праменяў святла; светлавы. Аптычная з’ява. Горны крышталь мае аптычную актыўнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
масі́ў, ‑сіву, м.
1. Горнае ўзвышша аднароднай геалагічнай будовы з плоскай вяршыняй. Горны масіў.
2. Вялікая прастора, аднародная па якіх‑н. прыметах. За густымі радамі алешын пачынаўся вялікі масіў заліўных лугоў. Кавалёў. Зялёным масівам .. [лес] наступаў на невялічкую купку сяліб. Ліс.
[Фр. massif — цяжкавагавы ад лац. massa — глыба, камяк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Начакве́т ’букашнік горны, Jasione montana L.’ (віц., Кіс.), іншыя назвы: начнік, начніца, паўночнік (там жа). Складанае слова, першая частка (да ноч), відаць, сведчыць пра раскрыванне кветкі ў начны час (параўн. іншыя назвы), другая — да квет(ка), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
го́рна,
Разм.
1. Прысл. да горны 2.
2. безас. у знач. вык. Пра цяжкі прыгнечаны стан, у якім знаходзіцца хто‑н., перажываючы гора. І было самотна, надта было горна, Было многа крыўды, было многа слёз. Гурло. Пачынаюць думкі грызці — сумна, горна. Дзяргай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
туры́зм, ‑у, м.
Падарожжы па сваёй краіне або ў іншыя краіны, калі адпачынак спалучаецца з элементамі спорту і пазнавальнымі задачамі. Экскурсійны турызм. Спартыўны турызм. Горны турызм. □ Турызм дае свой адбітак на воблік краіны, на стыль жыцця многіх яе людзей і гарадоў. Мележ.
[Фр. tourisme.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Муфлон ’дзікі горны баран, які сустракаецца на астравах Міжземнага мора, Ovis musimon Schreb’. (ТСБМ), ’нязграбны чалавек’ (смарг., Сцяшк. Сл.). Кніжны тэрмін, запазычаны з рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 88); у гаворках, відаць, з польск. muflon ’муфлон’, якое з франц. mouflon < італ. mufflone ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
воск воск, род. во́ску ж.;
го́рный воск мин. го́рны воск;
мя́гкий как воск мя́ккі як воск;
та́ять как воск растава́ць як воск.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)