вінагра́дны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да вінаграду. Вінаградная лаза. Вінаградная алея. // Прыгатаваны, атрыманы з вінаграду. Вінаграднае віно. Вінаградны сок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
муст, ‑у, М ‑сце, м.
Спец. Свежы сок, выціснуты з вінаграду або іншых фруктаў. // Маладое салодкае віно, якое не перабрадзіла.
[Лац. mustum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вінасховішча ’месца, дзе захоўваюць віно’ (КТС). Складанае новаўтварэнне — калька з рус. винохрани́лище.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дар, -у, мн. дары́, -о́ў, м.
1. Тое, што даецца бясплатна; падарунак.
Прынесці што-н. у д.
2. Плён працы, якой-н. дзейнасці; тое, што дае прырода.
Дары прыроды.
3. Талент, здольнасць.
Д. пісьменніка.
○
Святыя дары — хлеб і віно для прычашчэння веруючых.
◊
Дар слова — здольнасць прыгожа гаварыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мру́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; незак., што.
Абл. Жмурыць (пра вочы). Лена разглядае бурштынавае віно ў вузкім келіху, летуценна мружыць шэрыя вочы. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мускатэ́ль, ‑ю, м.
1. Сорт вінаграду з духмянымі ягадамі; вінаград гэтага сорту.
2. Сорт салодкага віна з мускатнага вінаграду; віно гэтага сорту.
[Іт. muscatello.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Віновы 1 ’піковы’ (Касп.), укр. виновий ’тс’. Утворана ад ві́на 1 (гл.) і суф. ‑ов‑ы. Гл. яшчэ Унбегаун, Sel. Papers, 1969, 257.
Віновы 2 калодзезь (фалькл.) ’вінны, адкуль бяруць віно’ (віц., паст., Шырма, Песні). Адносны прыметнік, утвораны пры дапамозе суф. ‑ов‑ы (як сасновы) ад віно́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Развіні́чыцца ’разбэсціцца’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Няясна. Магчыма, мае сувязь з віно́ або з віна́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вінакур ’вытворца спірту’ (БРС, КТС). Укр. винокур, рус. винокур, польск. (з «Літвы» ў Карловіча) winokur ’тс’. Усх.-слав. утварэнне ад віно і курыць (гл.) ’выпальваць’. Тут віно ўжыта не ў першасным значэнні ’віно вінаграднае’, а ў другасным ’алкаголь, спірт, гарэлка’. Прынамсі, у XIX — пач. XX ст. спіртныя напіткі выраблялі вінакурныя заводы. Такім жа чынам утворана і чэш. vinopal < víno + páliti, pálenka ’самагон’, польск. gorzelany, gorzelnik, gorzeć ’паліць, гарэць, выпальваць’. Сюды ж вінаку́рны, вінаку́раны, вінакурства (БРС, КТС), а таксама новатвор (калька з рускай мовы) вінакурэнне (КТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пе́ніцца несов. пе́ниться; (о напитках — ещё) игра́ть;
мо́ра п. — мо́ре пе́нится;
п. віно́ — игра́ет вино́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)