по́вад¹, -а, М -дзе, мн. павады́, -о́ў м.
Прывязаная да аброці вяроўка або рэмень, на якіх водзяць каня, радзей — цяля, карову.
На повадзе ў каго-н. быць (перан., неадабр.; дзейнічаць не самастойна, па ўказцы каго-н.).
|| прым. павадо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́рда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Доўгая вяроўка, на якой ганяюць коней па кругу пры выездзе, абучэнні. На манежнай пляцоўцы ганялі на кордзе коней. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кана́т, ‑а, М ‑наце, м.
Тоўстая моцная вяроўка з валакна або дроту. Сталёвы канат. Якарны канат. □ Вецер гудзеў, бы шалёны, нацягваючы струнамі канаты абедзвюх мачтаў. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надарва́цца, -рву́ся, -рве́шся, -рве́цца; -рвёмся, -рвяце́ся, -рву́цца; -рві́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Крыху, не да канца парвацца.
Вяроўка надарвалася.
2. Пашкодзіць сваё здароўе ад празмерных намаганняў.
Н. на будоўлі.
|| незак. надрыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. надрыва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абцягну́цца сов.
1. обтяну́ться, обви́снуть;
вяро́ўка ~гну́лася — верёвка обтяну́лась (обви́сла);
2. опра́виться, одёрнуться, обдёрнуться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абцягну́цца, ‑цягнецца; зак.
1. Апусціцца, абвіснуць пад цяжарам чаго‑н. Вяроўка абцягнулася.
2. Паправіць на сабе адзенне. Шэмет моўчкі ўстаў, абцягнуўся, абтрапаўся і зрабіў крок наперад. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́варацень, ‑ратня і за́верцень, ‑ртня, м.
Вяроўка, дрот і пад., якімі прымацоўваецца да саней аглобля. Калі закручваў [Васіль] аглоблі, завертні так трашчалі, што здавалася — вось-вось лопнуць. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вужышча (БРС, Янк., Бір. Дзярж., Сцяшк., Хрэст. дыял., 233). Рус. у́же н. р. ’вяроўка’, ужище, ужища ’тс’, ст.-рус. уже ’вяроўка, ланцуг’, ст.-слав. ѫже ’вяроўка’, балг. въже ’вяроўка’, серб.-харв. у́же, род. скл. у́жета, у́жа ’тс’, славен. vọ̑že н. р. ’канат’, палаб. vǫže ’вяроўка’. Прасл. *vǫže з *vǫzi̯o, роднаснае вузел, вязаць (гл.) (Фасмер, 4, 152; Скок, 3, 583).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пу́та, -а, М пу́це, мн. -ы, пут, н.
1. Вяроўка, якой перавязваюць пярэднія ногі каню ў час пасьбы.
2. мн. Вяроўкі, рамяні і пад., якімі звязваюць рукі і ногі для пазбаўлення свабоды рухаў (уст.).
3. мн., перан. Тое, што пазбаўляе волі, прыгнятае.
Путы рабства.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лінёк 1, лінька, м.
Разм. Памянш.-ласк. да лінь 1.
лінёк 2, лінька, м.
Уст. Кароткая смоленая вяроўка з вузлом на канцы, якая служыла на суднах для пакарання матросаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)