Башыбузу́к. Укр. башибузу́к. Запазычанне з рус. башибузу́к (раней ’салдат нерэгулярнага турэцкага войска’) < тур. başibozuk ’атрады нерэгулярнага войска’ (baş ’галава’, bozuk, buzuk ’шалёны, сапсаваны’). Адносна рус. слова гл. Фасмер, 1, 138; Шанскі, 1, Б, 62.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ка́йзераўскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кайзера, звязаны з ім. Кайзераўская ўлада. Кайзераўскае войска.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ге́тман, -а, мн. -ы, -аў, м. (гіст.).

1. Ва Украіне ў 16—17 стст.: выбарны начальнік казацкага войска і вярхоўны правіцель.

2. У Вялікім Княстве Літоўскім і Польшчы ў 16—18 стст.: камандуючы войскамі.

|| прым. ге́тманскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ваяво́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -во́д, м.

1. У Старажытнай Русі: начальнік войска, кіраўнік горада ці акругі.

2. На тэрыторыі Заходняй Беларусі з 1920 да 1939 г. і ў Польшчы: кіраўнік ваяводства.

|| прым. ваяво́дскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аванга́рд, -а, М -дзе, м.

1. Частка войска або флоту, якая знаходзіцца наперадзе галоўных сіл.

2. перан. Вядучая, найбольш свядомая і актыўная частка якой-н. грамадскай групы, арганізацыі.

◊

У авангардзе — наперадзе, у першых радах.

|| прым. аванга́рдны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

біва́к, ‑а, м.

Стаянка войска па-за населеным пунктам для начлегу ці адпачынку; войска на прывале. Стаяць біваком. // перан. Месца начлегу па-за домам або ў часовым памяшканні. Глухія абсякаючы галіны, Мы там рабілі свой бівак хвілінны, Дзе пасля нас паднімуцца муры. Гаўрусёў.

[Фр. bivouac.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

арда́, -ы́, ДМ -дзе́, мн. о́рды, орд і арда́ў, ж.

1. гіст. Назва дзяржаўнага аб’яднання ў старажытных цюркскіх вандроўных народаў.

Залатая а.

2. перан. Варожае войска; натоўп, банда, зграя.

Фашысцкія орды.

|| прым. арды́нскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аванпо́ст, ‑а, М ‑посце; мн. ‑посты, ‑аў м.

Перадавая ахоўная варта (пост) у войска некаторых армій.

[Фр. avant-poste.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

горнастралко́вы, ‑ая, ‑ае.

Спецыяльна абучаны і прызначаны для вядзення баявых дзеянняў у гарах (пра войска). Горнастралковы полк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіпа́йскі, ‑ая, ‑ае.

Гіст. Які мае адносіны да сіпая, які належыць, уласцівы яму. Сіпайскае войска. Сіпайскае паўстанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)