Verbum

эскула́п, ‑а, м.

1. (з вялікай літары). У антычнай міфалогіі — бог лячэння.

2. Уст. іран. Урач, доктар, медык. Юрка — наш мясцовы эскулап. Вярнуўшыся з ваеннай службы, а ён там быў санітарам у шпіталі, разгарнуў шырокую медыцынскую практыку. Лужанін.

[Aesculapius — лацінізаваная назва старажытнагрэчаскага бога лячэння Асклепія.]

белагвардзе́ец, ‑дзейца, м.

Той, хто змагаўся ў радах белай гвардыі супраць Савецкай улады, а таксама член антысавецкай контррэвалюцыйнай ваеннай арганізацыі; контррэвалюцыянер. Бітва кіпела, не заціхала, Кроў вызначала ў полі сляды, Белагвардзейцы, як генералы, Беглі, ўцякалі а хто куды. Купала.

авантуры́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Беспрынцыповы дзялок, прайдзісвет. [Чарнавус:] Гэта непаразуменне, што вы дырэктар установы. Вы — прайдзісвет і авантурыст! Крапіва. [Мяснікоў:] Мы і будзем змагацца! Толькі без панікі і не як авантурысты, а па ўсіх правілах ваеннай і партыйнай навукі. Мележ.

камісава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак. і незак.; каго-што.

Разм.

1. Агледзець (аглядаць) каго‑н. на медыцынскай камісіі для вызначэння стану здароўя. Урачы ўважліва камісуюць дапрызыўнікаў.

2. Вызваліць (вызваляць) на медыцынскай камісіі ад ваеннай службы, работы і пад. па стану здароўя. Камісаваць раненага.

ле́тапіс, ‑у, м.

Пагадовы запіс гістарычных падзей у старажытныя часы; кніга з такімі запісамі. Ноўгарадскі летапіс. Летапіс Аўраамкі. // перан.; чаго. Паслядоўны запіс якіх‑н. падзей; хроніка, гісторыя чаго‑н. Летапіс ваеннай славы.

•••

Жывы летапіс — пра таго, хто добра памятае ўсе сучасныя яму падзеі.

тэрмі́т ​¹, ‑у, М ‑міце, м.

Парашкападобная сумесь алюмінію з вокісламі некаторых металаў, якая пры гарэнні дае вялікую тэмпературу і выкарыстоўваецца ў тэхніцы і ваеннай справе.

[Ад грэч. thermē — цяпло, гарачыня.]

тэрмі́т ​², ‑а, М ‑міце, м.

Перапончатакрылае насякомае гарачых краін, якое жыве згуртаваннямі ў вялікіх гнёздах і з’яўляецца шкоднікам драўніны.

[Ад лац. termes, termitis — жук-дрэваед.]

нестраявы́ ​¹, ‑ая, ‑ое.

1. Звязаны з нясеннем ваеннай службы не ў страі. Нестраявая часць. □ Было відно, што падпалкоўнік нестраявы камандзір і не свой чалавек тут, а госць. Шамякін.

2. у знач. наз. нестраявы́, ‑ога, м. Тое, што і нестраявік.

нестраявы́ ​², ‑ая, ‑ое.

У выразе: нестраявы лес гл. лес.

утыліта́рны, ‑ая, ‑ае.

Заснаваны на імкненні да практычнага выкарыстання, прымянення чаго‑н.; практычны. Максім Багдановіч ставіць і вырашае праблему ідэйна-мастацкай вартасці паэтычных твораў і іх утылітарнай ролі для грамадства. Майхровіч. Замак меў чыста утылітарнае прызначэнне і быў месцам, дзе насельніцтва хавалася на перыяд ваеннай небяспекі. «Помнікі». // Які мае практычнае прымяненне; прыкладны. Утылітарныя веды.

служы́лы, ‑ая, ‑ае.

Гіст.

1. У Рускай дзяржаве 15–17 стст. — які знаходзіўся на службе (пераважна ваеннай). Служылыя людзі. □ Тут у [Тураве] асядалі майстры, рамеснікі, гандляры, ваенная знаць княства і розны служылы народ. «Маладосць».

2. У дарэвалюцыйнай Расіі — які атрымаў званне, чын не па спадчыне, а як узнагароду за дзяржаўную службу. Служылая арыстакратыя. □ Равінскія былі старадаўнім служылым дваранскім родам. «Полымя».