Трэ́міць ‘балбатаць, гаварыць пустое’ (івац., Сл. Брэс.). Няясна, магчыма, памылкова расчытанае трэліць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ла-ла-ла́ — пра балбатню (Нар. лекс.), драг. ля‑ля‑ля ’тс’ (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.). Рус. лала ’балбатун’, лалы ’балбатня, жарт’, лалкать ’лепятаць’, лалыкать ’гаварыць незразумела’, ст.-польск. lalać, славац. lalolať ’лепятаць’, серб.-харв. лалати ’балбатаць’. Гукапераймальнае. Параўн. і.-е. паралелі: літ. laluoti ’балбатаць, laleti ’гаманіць, галасаваць’, ням. lallen ’балбатаць, запінацца’, лац. lallāre ’баюкаць’, ст.-грэч. λάλος ’балбатлівы’, λαλεω ’гавару’, ст.-інд. lalallä — пра балбатанне (Бернекер, 1, 688; Праабражэнскі, I. 432; Скок, 2, 255; Фасмер, 2, 453–454).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
балабо́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак.
Разм.
1. Звінець, гучэць.
2. перан. Балбатаць, малоць лухту. Гаворкі ўжо людскае [у Пракопа] не будзе: чаўпе, балабоніць, плявузгае, а што да чаго — не разбярэш. Вітка. // У адносінах да чаго‑н., што ўтварае гукі. [Грачова:] — Бухгалтар!.. Выходзіш з дому, дык радыё выключай. У мяне сваё ёсць... Што яно мне тут увесь дзень балабоніць! Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Брусі́ць ’трызніць’ (Касп.). Няясна. Параўн. рус. бруси́ть гаварыць незразумела; трызніць; ілгаць; балбатаць; п’янстваваць; гарэзнічаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ґерґе́ліць ’балбатаць’ (Сл. паўн.-зах.). Паводле Сл. паўн.-зах., запазычанне з літ. gargaliúoti ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Талябе́ніць (талебе́ніць) ’гаварыць адно і тое ж, балбатаць’ (ТС). Гл. талабаніць (з экспрэсным змякчэннем).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абэ́лтус ’ёлупень, аболтус’ (КТС) ад *бэльтаць < польск. bełtać ’балбатаць’, параўн. рус. оболтус да балтаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жалапа́цца ’гарлапаніць’ (карэліц., Нар. сл, 86; Жыв. сл., 70, 78). Укр. желіпа́ти ’крычаць, раўці’. Параўн. яшчэ славен. žlabotáti, žlabráti ’балбатаць’, якія Плетаршнік параўноўвае з ням. schlabbern ’тс’. Літ. žlèptelėti ’ляпнуць’, лат. žļebêt, žleberȇt ’балбатаць’, відаць, з зах.-слав. І.‑е. корань *ghelp‑ ’крычаць’ (Покарны, 1, 350, 428). Гл. яшчэ жалапа́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трынча́ць ‘гаварыць, балбатаць’ (круп., Сл. ПЗБ), трынчэ́ць ‘брынкаць, бразгаць’, ‘хацець, прагнуць’ (Юрч. Вытв.). Да трынкаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бо́лмат ’балбатун, пустамеля’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб., Яруш., Бяльк.), балмату́н (Нас.), былмату́н ’тс’ (Бяльк.), балмата́ць ’балбатаць’ (Нас.). Рус. дыял. (смал.) бо́лмат ’тс’, (цвяр., пск.) болмота́ть ’балбатаць’. Фасмер (1, 188) звязвае з болта́ть. Хутчэй трэба зыходзіць ад болмота́ть, якое можа быць пераафармленнем дзеяслова болбота́ть (дысіміляцыя б‑б > б‑м і, магчыма, уплыў бормота́ть).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)