Прыплуга́ніцца ’прывалачыся’ (Жд.). Укр. притуга́нитися ’тс’. Да плуг (гл.), першапачаткова, відаць, ’цягнуць плуг’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пярвіна́ ’аблога, цаліна’ (Мат. Маг.). Да первы ’першы’ (гл.), відаць, ’які апрацоўваецца ўпершыню’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Расцві́ць ’развярэдзіць’: рану расцвіў (валож., Сл. ПЗБ). Няясна, відаць, звязана з цвяліць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Спа́рта ‘драсён, Polygonum L.’ (Мат. Гом.). Відаць, да спор 1, але словаўтварэнне няяснае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Су́хлік ’лядзяш’ (Мат. Маг.). Відаць, да суслік 3 са збліжэннем да сухі, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сю́мзяць ’плакаць, капрызіць’ (Сцяшк. Сл.). Відаць, гукапераймальнага паходжання, параўн. румзаць ’тс’ (гл. румза).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Таўке́шка ’нязграбная, нерухавая жанчына’ (Гіл.). З першаснага *таўкеша, відаць, ад таўкціся, таўкці, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

То́скаць ’штурхаць’, ’трэсці (стол)’ (Шатал.). Відаць, да то́рскаць (гл.) са спрашчэннем спалучэння зычных.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Імшарэ́ць ’шарэць’ (Жд. 3). Відаць, у выніку кантамінацыі з імшара (гл.) ад шарэць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бок, бо́ка і бо́ку, М на баку́, мн. бакі́, бако́ў, м.

1. -а. Правая або левая частка цела.

Адлежаць б.

2. -у. Напрамак у прасторы, месца.

Пайсці ў розныя бакі.

Паўднёвы б. лесу.

3. -у. Прастора злева ці справа ад сярэдзіны.

Па другі бок вуліцы.

4. -у, перан. Становішча па-за галоўнымі падзеямі чаго-н.

З боку лепш відаць.

5. -у. Адна з дзвюх паверхняў чаго-н.

Не дакрылі другі б. страхі.

Добры б. матэрыі.

6. -у, перан. Якія-н. рысы, асаблівасці.

Паказаць сябе з лепшага боку.

7. -у. Чалавек ці група асоб, якія супрацьстаяць іншаму чалавеку або групе.

Спрэчкі бакоў.

8. -у, перан. Пункт гледжання, погляд на што-н.

Абмяркоўвалася тэма з усіх бакоў.

9. -у. Ступень роднасных адносін.

Дзядзька з боку маці.

◊

Бокам вылезці (выйсці) (разм.) — не прайсці дарэмна для каго-н.; адплаціцца.

Бок у бок — побач, адзін пры адным (стаяць, размяшчацца і пад.).

Пад (самым) бокам (разм.) — зусім блізка.

|| памянш. бачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. (да 1 знач.).

|| прым. бакавы́, -а́я, -о́е (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)