серёдка ж.
1. разг. сярэ́дзінка, -кі ж.;
2. (сердцевина) прост. асяро́дак, -дка м.;
◊
серёдка на полови́нку ні то́е ні сёе, так сабе́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ца́цка ж.
1. игру́шка; побряку́шка;
2. безделу́шка;
3. перен. игру́шка;
яна́ не хо́ча быць ~кай у яго́ рука́х — она́ не жела́ет быть игру́шкой в его́ рука́х;
◊ як (нібы́) ц. — как игру́шка;
даста́ць сабе́ ~ку — (о ране, болезни, неприятности) нажи́ть, схвати́ть;
знайсці́ сабе́ ц. — (о ненужном, бесполезном занятии) найти́ себе́ игру́шку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
угняздзі́цца, -язджу́ся, -е́здзішся, -е́здзіцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Звіць сабе гняздо (пра птушак).
2. Зручна размясціцца, асталявацца дзе-н., звычайна на невялікай прасторы (разм.).
У. на печы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Моцна ўкараніцца дзе-н., у чым-н. (пра абстрактныя паняцці).
Угняздзілася такая думка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абцяжа́рыць сов.
1. обремени́ть, отяготи́ть;
2. перен. обремени́ть, отяготи́ть; затрудни́ть, утруди́ть;
а. каго́-не́будзь кло́патамі аб сабе́ — обремени́ть (затрудни́ть) кого́-л. хло́потами о себе́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ *Несатварэ́нны, несотворэнны ў выразе: несотворэнная сіла ’пра незлічоную колькасць’ (ТС). Відаць, царкоўнаславізм (параўн. ст.-слав. несътворенъ ’няствораны, няўчынены’, ’иёсътворенк ’невыкананне’), з развіццём семантыкі ад ’неіснуючы, нерэальны’ да ’які цяжка сабе ўявіць’. Аднак асноўная фармальная прыкмета запазычання — прэфікс -со (замест -с; параўн. звычайнае стварыць) у тураўскай гаворцы можа мець мясцовае паходжанне (сокоўзнуцца ’паслізнуцца’ і пад.), што Ускладняе канчатковае рашэнне пытання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Со́біць, звычайна безасабовае со́біла ‘прыйсці ў галаву, навесці на думку зрабіць што-небудзь нечаканае’ (ТСБМ, Касп., Шат., Гарэц., Янк. 3.), ‘прышлося, выпала’ (Варл.). Укр. собічити ‘прысвойваць’, рус. со́бить ‘запасіць, збіраць’, со́биться ‘збірацца, рыхтавацца’, польск. sobić ‘запасіць, збіраць; прысвойваць’, чэш. sobiti(si) ‘прысвойваць’, серб.-харв. sobičati se ‘асвойвацца, прывыкаць (да горада, людзей)’. Ад займенніка сабе (гл.), параўн. Махэк₂, 565.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пакапры́знічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Тое, што і пакапрызіць. З цягам часу.. [Булай] пачаў дазваляць сабе пакапрызнічаць, пакрычаць па чалавека без падставы. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
алюмі́ніевы, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да алюмінію. Алюмініевая прамысловасць. // Які мае ў сабе алюміній. Алюмініевы сплаў. // Зроблены з алюмінію. Алюмініевыя талеркі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
афіцар’ё, ‑я, н., зб.
Разм. пагард. Афіцэры. — А ў самой вёсцы гітлераўская салдатня і афіцар’ё пабеглі па хатах.. шукаць сабе спажывы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бакале́йшчык, ‑а, м.
Разм. Прадавец у бакалейным магазіне; уласнік бакалейнай крамы. [Маці] пачала.. зноў расказваць аб сабе і сваім бацьку — вядомым бакалейшчыку. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)