трылі́снік, ‑у, м.
1. Назва некаторых раслін з трайчастымі лістамі. Трыліснік лугавы. □ Ды беляцца на беразе ракі, Дзе сцелюцца трыліснік і асот, Палотны зрэбныя і ручнікі. Танк.
2. Ліст трайчастай будовы.
3. Відарыс трайчастага ліста на розных эмблемах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мяну́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
1. Назва, дадзеная чалавеку жартам, у насмешку або для канспірацыі. [Дзед:] — Марка — гэта імя таго чалавека, а Руды — вулічная мянушка, бо ён меў рудую бараду... Шуцько. Быдла, ёлупень, балбес, лапатнік, турак, фармазон — якія толькі мянушкі несыпаліся на галовы бедных семінарыстаў! С. Александровіч. Карніцкаму, які насіў мянушку Пчала, у той час было яшчэ далёка да трыццаці год. Паслядовіч.
2. Назва, дадзеная адной жывёле ў адрозненне ад іншых падобных. [Святлана:] — Тата, а як мы яго назавём? У звярынцы ж ва ўсіх звяроў ёсць мянушкі. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гаро́шак, ‑шку, м.
1. Памянш.-ласк. да гарох.
2. Назва некаторых травяністых раслін сямейства бабовых. Пахучы гарошак. Мышыны гарошак.
3. Круглыя крапінкі, кружочкі на тканіне. Сукенка ў гарошак.
•••
Зялёны гарошак — няспелае насенне гароху, якое ужываецца як прыправа да стравы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
славі́нцы, ‑аў; адз. славінец, ‑нца, м.; славінка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. славінкі, ‑нак; ж.
1. Заходнеславянская народнасць, блізкая да кашубаў, якая жыве ў Польшчы.
2. Недакладная назва славенцаў, якая ўжывалася ў рускай гістарычнай і этнаграфічнай літаратуры 19 ст.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
феры́т, ‑у, М ‑рыце, м.
Спец.
1. Цвёрды раствор вугляроду, які з’яўляецца састаўной часткай сталі і чыгуну.
2. У аўтаматыцы і вылічальнай тэхніцы — скарочаная назва магнітных элементаў, якія выкарыстоўваюцца ў якасці ячэек памяці, стрыжняў у імпульсных трансфарматарах і інш.
[Ад лац. ferrum — жалеза.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Хрысто́с, Хрыста́, м. (з вялікай літары).
Назва міфічнай асобы Ісуса, культ якога ляжыць у аснове хрысціянскай рэлігіі.
•••
Хрыстом-богам — моцна (прасіць, маліць і пад.).
Як у Хрыста за пазухай — тое, што і як у бога за пазухай (гл. бог).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Звязда́ ’зорка’ (назва рэспубліканскай газеты) з рус. звезда < прасл. gvězda, роднаснага літ. žvaigzdẽ ’зорка’, ст.-прус. svãigstan ’ззянне, святло, бляск’. Іншыя этымалогіі і літ-py гл. Фасмер, 2, 85–86; Шанскі, 2, З, 76. Параўн. святло, кветка. Рус. слова звезда выкарыстоўвалася як назва рэвалюцыйнай газеты. Гэта назва прынята была для мінскай газеты, якая (1917–1924 гг.) выдавалася на рус. мове, а з 1924 г. на бел. мове, прычым назва была захавана.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
му́чанік, ‑а, м.
1. Той, хто перанёс ці пераносіць якія‑н. мукі. [Марыля:] Здаровы, хлопчыкі, здаровы, мучанікі нашы, малайцы адважных. Колас.
2. У хрысціян — кананізаваны царквой святы, які перанёс цяжкія мукі за веру. Святыя мучанікі.
муча́нік, ‑а, м.
Народная назва талакнянкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паве́раны, ‑ага, м.
Асоба, якая мае права дзейнічаць ад імя якой‑н. асобы або ўстановы ў афіцыйным парадку. Прыватны павераны.
•••
Павераны ў справах — дыпламатычны прадстаўнік, ніжэйшы на ранг за пасла, пасланніка.
Прысяжны павераны — афіцыйная назва адваката ў Расіі да рэвалюцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павукападо́бны, ‑ая, ‑ае.
1. Які падобны на павука. Раптам Лёшка схапіў кавалак дошкі, што ляжала на пліце каля рабрыстага, павукападобнага корпуса, хутка і ёмка, аж зайздрасць брала, пачаў стругаць рубанкам. Мыслівец.
2. у знач. наз. павукападо́бныя, ‑ых. Назва класа членістаногіх жывёл.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)