шакалі́ны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шакала, які ўласцівы шакалу. Шакалінае выццё. // Які складаецца з шакалаў. Шакаліная зграя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпаклёвачны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шпаклёўкі. Шпаклёвачныя работы. // Які прызначаецца, служыць для шпаклёўкі. Шпаклёвачны састаў. Шпаклёвачная маса.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчупако́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да шчупака.
2. у знач. наз. шчупако́выя, ‑ых. Сямейства прэснаводных драпежных рыб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экстаты́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да экстазу. Эксгатычны стан. Экстатычны момант. // Прасякнуты экстазам, які выражае экстаз. Экстатычны танец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эліністы́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да элінізму (у 1 знач.). Эліністычная культура. Эліністычная эпоха. // Уласцівы элінізму. Эліністычныя рысы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
япруко́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае адносіны да япрука, належыць яму. Япруковым лычам сытым Увесь лес быў перарыты. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Су́вязь ’узаемныя адносіны’, ’блізкасць’, ’зносіны, камунікацыя’ (ТСБМ), ’асацыяцыя’, ’канфедэрацыя’, ’саюз, федэрацыя’ (Ласт.), ’паштовае аддзяленне’ (Жд. 1), сувя́зак ’звязка апрацаванага льну’ (Сцяшк.). Укр. рэдкае су́вʼязь ’сувязь, згода’, рус. дыял. суя́зно ’суладна’, серб.-харв. су́вез ’умова аб сумесным ужыванні цяглавых жывёлін для сельскагаспадарчых работ’. Борысь (Prefiks., 100–101) узнаўляе прасл. дыял. усх. *sǫvęzь і паўдн. *sǫvezь як дэрываты ад *sъvęzati ’звязаць’, але заўважае, што гэта могуць быць незалежныя ўтварэнні, на што ўказвае вакалізм. Гл. таксама Трубачоў, Проспект, 81. Стварэнне слова для перадачы рус. сою́з прыпісваецца Ластоўскаму (Станкевіч, Язык, 617); слова ў далейшым ужыванні набыло сучаснае значэнне, для якога Ластоўскі выкарыстоўваў зьвязь, што этымалагічна адпавядае рус. связь (< *sъvezь). Пра штучны характар слова гл. Пацюпа (там жа, 1160).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́чыцца ‘датычыць, мець адносіны’ (ТСБМ), ст.-бел. тычитися ‘мець дачыненне’ (1388 г., ГСБМ): вам се самых тыче (Александрыя), побач з тычити ‘тс’: в томъ местѣ ничого не тычетъ Слуцка (1499 г., ГСБМ). Відаць, запазычана з польск. tyczyć się ‘адносіцца да чагосьці ці кагосьці’ або скалькавана непасрэдна з лац. attingere (< tangere ‘кранаць, датыкацца’), параўн. лац. guod attingit ‘што да, як да, у дачыненні да’, польск. co się dotyczy (‑tyczy замест ‑tycze, гл. Ніч, Wybor pism, 2, 257; Банькоўскі, 1, 292), чэш. co se týče, славац. čo sa týka, славен. kar se tega tiče, tikati se ‘датычыць, адносіцца’. Да тычаць, тыкаць 1 (гл.); паводле Борыся (657), польск. tyczyć ‘памячаць дарогу тычкамі’ ад прасл. *tyčь, гл. тыч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бліжэ́йшы прил.
1. сравнит. ст. бли́же; (по родству — ещё) ро́дственнее;
іх адно́сіны ста́лі ~шымі — их отношения ста́ли бли́же;
2. в знач. превосх. ст. ближа́йший;
пры ~шым разгля́дзе — при ближа́йшем рассмотре́нии;
мы абсле́давалі ~шыя насе́леныя пу́нкты — мы обсле́довали ближа́йшие населённые пу́нкты;
у б. час — в ближа́йшее вре́мя;
~шая зада́ча — ближа́йшая зада́ча
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пры́гарадны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да прыгарада; знаходзіцца ў прыгарадзе. Прыгарадныя жыхары. Прыгарадны завод. Прыгарадны раён. // Які знаходзіцца паблізу горада. Прыгарадны лес. Прыгарадная зона. □ Пачалася аблава па ўсім гарадку і па прыгарадных вёсках. Чорны.
2. Які мае адносіны да транспартных зносін паміж горадам і прыгарадам. Прыгарадныя касы. Прыгарадны поезд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)