Verbum

уба́віць, уба́ўлю, уба́віш, уба́віць; уба́ўлены; зак., што і каго-чаго.

Адняўшы частку, зменшыць, знізіць, аслабіць.

У. выдаткі.

У. крок.

|| незак. убаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. убаўле́нне, -я, н. і уба́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (разм.).

усе́яцца, усе́юся, усе́ешся, усе́ецца; усе́йся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыцца мноствам чаго-н.

Усеялася неба зорамі.

Луг усеяўся кветкамі.

2. Кончыць сяўбу, адсеяцца (разм.).

Брыгада ўсеялася.

|| незак. усе́йвацца, -аецца (да 1 знач.).

устрыма́цца, -я́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак., ад чаго.

Стрымаць сябе, адмовіцца ад якога-н. дзеяння.

У. ад спіртных напіткаў.

У. пры галасаванні (не галасаваць ні за, ні супраць).

|| незак. устры́млівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. устрыма́нне, -я, н.

утаро́піцца, -плюся, -пішся, -піцца; зак., у каго-што.

Не зводзячы вачэй, углядзецца ў каго-, што-н.; стаць пільным, накіраваным (пра вочы, позірк).

Чаго ты ў мяне ўтаропіўся? Яго позірк утаропіўся ўдаль.

|| незак. утаро́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

характары́стыка, -і, ДМ -тыцы, мн. -і, -тык, ж.

1. Апісанне характэрных рыс, асаблівасцей, якасцей каго-, чаго-н.

Х. дзеючых персанажаў твора.

2. Афіцыйны дакумент з водзывам, заключэннем аб чыёй-н. дзейнасці.

Х. з месца працы.

цяпло́, -а́, н.

1. Нагрэты стан чаго-н. (пра тэмпературу паветра, памяшкання, прадмета).

На вуліцы адзін градус цяпла.

Ц. рукі.

2. Цёплае надвор’е; цёплая пара года.

3. перан. Сардэчныя, добрыя адносіны.

Іх заўсёды яднала ц. дружбы.

шась (разм.).

1. выкл. Ужыв. гукапераймальна для абазначэння шуму, падзення чаго-н. сыпкага, сухога.

Ш., ш., сыплецца зверху пясок.

2. у знач. вык. Ужыв. паводле знач. дзеясл. шаснуць.

Нехта ў дзверы ш.

Ш. нажом па шнурку.

экспа́нсія, -і, ж. (кніжн.).

1. Пашырэнне, распаўсюджанне чаго-н. за першапачатковыя межы.

Э. эпідэмій.

2. Агрэсіўная палітыка, накіраваная на распаўсюджанне свайго палітычнага і эканамічнага ўплыву на іншыя краіны з мэтай захопу чужых тэрыторый і рынкаў збыту.

як-нія́к, прысл.

1. У нейкай меры, пэўным чынам.

Я ж яшчэ магу як-ніяк стаяць на нагах.

2. у знач. пабочн. сл. Усё ж такі.

Чаго нам быць у злосці, мы ж, як-ніяк, — радня.

знайсці́, знайду́, зно́йдзеш, зно́йдзе; знайшо́ў, -шла́, -ло́; знайдзі́; зно́йдзены; зак.

1. каго-што. Заўважыўшы, узяць; выявіць у выніку пошукаў, назіранняў, роздумаў і пад.

З. грыб.

З. грошы на дарозе.

З. згубленую рэч.

З. выхад з цяжкага становішча.

З. новы спосаб рашэння задачы.

З. апраўданне чаму-н.

2. каго-што. Заспець, убачыць, выявіць дзе-н. ці ў якім-н. стане.

Не з. дома сябра.

З. каго-н. ляжачым хворым.

3. каго-што ў кім-чым. Зазнаць, сустрэць што-н. з боку каго-, чаго-н.

З. ў чым-н. суцяшэнне.

Я не знайшоў у гэтым нічога асаблівага.

З. добрага дарадчыка ў кім-н.

4. каго-што або з дадан. Прыйсці да высновы, палічыць, прызнаць, склаўшы думку пра каго-, што-н.

З., што таварыш праў.

З. неабходным паведаміць аб прыездзе.

Урач знайшоў яго здаровым.

5. прош. знайшо́ў (незак. цяпер. знахо́дзіць) з займ. ва ўскосн. скл. або з прысл. і з інф. Ужыв. пры іранічных адносінах да каго-, чаго-н. (разм.).

Знайшоў чаму радавацца (няма чаму радавацца). Знайшлі з-за чаго сварыцца (няма з-за чаго сварыцца). Знайшоў дурня (выражэнне нязгоды з кім-, чым-н., адмаўлення ад чаго-н.).

◊

Знайсці сабе смерць (магілу) дзе (высок.) — памерці, загінуць дзе-н.

Знайсці сябе — зразумець сваё прызванне, прызначэнне, правільна вызначыць свае інтарэсы, схільнасці.

|| незак. знахо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; наз. знахо́джанне, -я, н. (паводле 1 знач.).