*Сугалаўкі́, суголоўкі́ ’канец градак на полі’ (Выг.). Укр. су́голова, су́головок ’папярочныя барозны ў канцы ўчастка’, ’палявая сцяжынка ўздоўж поля, да якой упоперак прылягаюць іншыя ўчасткі’. Бел. (палес.) — укр. ізалекса; гл. Выгонная, Бел.- укр. ізал., 17. Да су- і галава, аформленае рознымі суфіксамі; адносна семантыкі параўн. рус. наўг. головни́к ’палявая дарожка, што ідзе цаліной па мяжы’, у аснове якой, відаць, метафара ’канец (пачатак) чаго-небудзь’, ’галава’, параўн. макед. глава ’вытокі ракі’; інакш гл. ЕСУМ, 5, 466.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Істо́та ’жывы арганізм; чалавек або жывёліна’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Гарэц., Др.-Падб.), ’сутнасць, суць’ (Др.-Падб., Гарэц.), исто́та ’сапраўднае становішча чаго-н.’ (Нас.). Рус. дыял. исто́та ’існасць, сутнасць’ (Даль), укр. істо́та ’істота’, польск. istota ’сутнасць, істота’, чэш. jistota ’пэўнасць, дакладнасць’, славен. istota ’ідэнтычнасць’. Ст.-бел. истота ’сутнасць’ (1522 г.) з польск. istota (Булыка, Запазыч.). Слаўскі (1, 470) лічыць прасл. утварэннем з суф. ‑ota ад *jьstъ (гл. існы) з зыходным значэннем ’сапраўднасць, рэчаіснасць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ма́ра, -ы, мн. -ы, мар, ж.

1. Тое, што створана ўяўленнем, фантазіяй.

Прыгожыя мары.

2. Прадмет жаданняў, імкненняў.

М. ўсяго жыцця.

3. Аб чым-н. незвычайна прыгожым; вышэйшая ацэнка чаго-н. (разм.).

Не туфлі, а м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мі́стыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Вера ў існаванне надпрыродных, таямнічых сіл і магчымасць зносін з імі чалавека.

2. Нешта загадкавае, чаго нельга растлумачыць (разм.).

Усе падзеі апошніх дзён — нейкая м.

|| прым. місты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

накалаці́ць, -лачу́, -ло́ціш, -ло́ціць; -ло́чаны; зак., чаго (разм.).

1. Натрэсці, наабіваць з дрэва нейкую колькасць пладоў.

Н. груш.

2. Намалаціць.

Н. жыта.

3. Нагатаваць якой-н. стравы, боўтаючы калатоўкай.

Н. заціркі.

|| незак. накало́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

начаса́ць¹, -чашу́, -чэ́шаш, -чэ́ша; -чашы́; -часа́ны, зак.

1. чаго. Атрымаць часаннем¹ у якой-н. колькасці.

Н. ільну.

2. што. Зачасаць валасы на лоб, вушы, скроні, а таксама ўзбіць валасы для прычоскі.

|| незак. начэ́сваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гімн, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Урачыстая песня, прынятая як сімвал дзяржаўнага або сацыяльнага адзінства.

Дзяржаўны г.

Беларусі.

2. Хвалебная песня або музычны твор у гонар каго-, чаго-н.

Г. працы.

Г. міру і свабодзе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гірля́нда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -аў, ж.

Кветкі і зеляніна, сплеценыя ў выглядзе шырокай істужкі, а таксама наогул арнамент такой формы ці доўгі рад, ланцуг чаго-н.

Г. з дзеразы.

|| прым. гірля́ндавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гняві́ць, гняўлю́, гне́віш, гне́віць; незак., каго.

Выклікаць гнеў.

◊

Не гняві бога (разм.) — дарэмна не наракай.

Што бога гнявіць; няма чаго бога гнявіць (разм.) — няма падстаў крыўдзіцца на жыццё.

|| зак. угняві́ць, угняўлю́, угне́віш, угне́віць; угне́ваны.

У. суседку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дагрузі́ць, -гружу́, -гру́зіш, -гру́зіць; -гру́жаны; зак.

1. што. Скончыць пагрузку чаго-н.

Д. машыну.

2. Дадаць грузу да поўнай нагрузкі.

Д. бульбу ў вагон.

|| незак. дагружа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. дагру́зка, -і, ДМ -зцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)