ула́дны, -ая, -ае (кніжн.).
1. Схільны навязваць сваю волю, загадваць, падначальваць сабе; які выражае ўладу, волю, рашучасць, уладарны.
У. чалавек.
У. позірк.
2. (звычайна з адмоўем). Які мае права, уладу што-н. рабіць.
Не ўладны загасіць такі агонь.
3. перан. Неадольны, усемагутны.
Уладнае пачуццё.
|| наз. ула́днасць, -і, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заваява́ць сов.
1. (подчинить при помощи военных действий) завоева́ть, покори́ть;
2. перен. завоева́ть;
з. сабе́ аўтарытэ́т — завоева́ть себе́ авторите́т;
з. свабо́ду — завоева́ть свобо́ду
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пі́лка ж.
1. (действие) пи́лка;
п. дроў — пи́лка дров;
2. уменьш., в разн. знач. пи́лка;
купі́ць сабе́ ручну́ю ~ку — купи́ть себе́ ручну́ю пи́лку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усвядо́міць сов. осозна́ть, созна́ть, уясни́ть;
у. неабхо́днасць чаго́-не́будзь — осозна́ть необходи́мость чего́-л.;
у. сабе́ ўсе акалі́чнасці спра́вы — уясни́ть себе́ все обстоя́тельства де́ла
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бра́цтва, ‑а, н.
1. Садружнасць, еднасць; брацкі саюз. [Адась Гушка:] — Калі мы [салдаты] зробім сабе сапраўдную бацькаўшчыну, дзе будзе брацтва народаў, дзе будзе чалавеку воля, дзе ён здзеку на сабе не будзе чуць, — за бацькаўшчыну тую і паваяваць з ворагамі можна будзе. Чорны.
2. Кола людзей, згуртаваных для якой‑н. адной мэты; рэлігійная абшчына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смы́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм.
1. Рабіць сутаргавыя рухі; перасмыквацца. Адна нага ніжэй калена ў Андрэя Лялюгі драўляная. Калі выстругае сабе новую, то ходзіць нішто сабе, мала накульгвае, а як стопча гумавыя набойкі.., дык ягоныя плечы ў хадзе смыкаюцца ўніз — уверх. Б. Стральцоў.
2. Зал. да смыкаць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наразны́, ‑ая, ‑ое.
Які мае на сабе нарэзы, нарэзку; які зроблены пры дапамозе нарэзкі. Наразны карабін. // З надрэзамі. Наразны батон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апасты́лець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Вельмі надакучыць, апрыкраць; зрабіцца нямілым, невыносным. [Паўліна:] — Апастылела была за хваробу нават сама сабе. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абвінава́ўчы, ‑ая, ‑ае.
Які змяшчае ў сабе абвінавачанне. Абвінаваўчы акт. Абвінаваўчае заключэнне. □ Для абвінаваўчай прамовы старшыня даў слова пракурору. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
безнайме́нны, ‑ая, ‑ае.
У выразе: безнайменны лік — лік, які не мае пры сабе назвы адзінкі вымярэння (напрыклад: тры, пяць, васемнаццаць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)