аб’ядна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Злучыцца, утварыць адно цэлае. Аб’яднацца ў кааператыў. □ Тут аб’ядналіся разам усе выгоды: і лес, і луг, і шырокая рака і зараснік. Маўр.
2. Згуртавацца. Аб’яднацца ў барацьбе за мір.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кедра́ч, ‑а, м.
Разм.
1. Тое, што і кедр. Непралазнаю цёмнай сцяною Ў цёплых шапках стаяць кедрачы. Хведаровіч.
2. Лес з сібірскага кедра. Іван Сяргеевіч прыпомніў, што ў кедрачы, каля сухастояў, ляжала сухое галлё. Мяжэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кія́х, ‑а, м.
Абл.
1. Пачатак кукурузы. На стале, засланым святочным абрусам, .. стаялі.. дзве пляшкі самагонкі, закаркаваныя кавалкамі кіяха. Шамякін.
2. толькі мн. (кіяхі́, ‑оў). Кукуруза. На агародзе, у кіяшніку [радысты] спыніліся. Кіяхі — як лес. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паме́жак, ‑жка, м.
Разм. Узмежак, мяжа (у 1 знач.). Плакалі над памежкам кагаркі і кулікі. Танк. — Ходзім мы на возера купацца, ходзім у лес грыбы збіраем, на памежках некаторыя лекавыя расліны бяром і сушым. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
руне́ць, ‑ее; незак.
Узыходзячы, зелянець (звычайна пра азімыя пасевы). Лес зрэдку разрываўся невялічкімі палянкамі, на некаторых рунела жыта. Колас. Весела рунела атава на сенажацях. Хадкевіч. // Вылучацца сваім зялёным колерам. Над шэрай страхою рунела сасна. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Казённікі ’казённыя боты’ (Мат. Маг.). Аналагічныя ўтварэнні (таксама семантычныя кандэнсатар у рус. мове: пск. казённік ’дзяржаўная вінная крама’, маск. і інш. ’дзяржаўны лес’, вяц. ’сарафан’. Звяртае на сябе ўвагу ўсх. характар гэтага і папярэдняга слова, аднак бачыць тут уплыў рус. мовы нельга.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пракла́сці сов.
1. прям., перен. (создать, провести) проложи́ть; (сделать наезженным) протори́ть;
п. даро́гу праз лес — проложи́ть доро́гу че́рез лес;
п. сце́жку — протори́ть тропи́нку;
2. (нек-рое время) прокла́сть;
паўдня́ ~ла́ў дро́вы — полдня́ прокла́л дрова́;
3. (сделать прокладку) проложи́ть;
◊ п. шлях — проложи́ть доро́гу;
грудзьмі́ п. сабе́ даро́гу — гру́дью проложи́ть себе́ доро́гу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расці́ несов., в разн. знач. расти́;
◊ як на дражджа́х р. — как на дрожжа́х расти́;
хоць трава́ не р. — хоть трава́ не расти́;
р. на лес гле́дзячы — расти́ на лес гля́дя;
р. як грыбы́ пасля́ дажджу́ — расти́ как грибы́ по́сле дождя́;
у ро́це расце́ — во рту растёт;
вялі́кі р. — расти́ здоро́в
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́брысці, ‑брыду, ‑брыдзеш, ‑брыдзе; зак.
Ідучы паціху, з цяжкасцю, выйсці адкуль‑н., куды‑н. Выбрысці з вады. / у перан. ужыв. Аснежаны лес таксама маўчаў, не мог падказаць гэтым двум людзям, як выбрысці з зачараванага кола. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднато́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Нязменлівы, аднастайны паводле тону, гучання; манатонны. Аднатонныя песні спявала восень, жалобна шумеў аголены лес. Колас. Ноч звініць за акном аднатоннымі кроплямі. Скрыган.
2. Аднаколерны. Аднатонны стэп. Афарбоўка лесу ніколі не бывае аднатоннай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)