Гада́нне (= гаданіна, гл.) ’людскія размовы, балбатня, пагалоска’ (Нас.). Сюды ж, відаць, адносіцца і гада́нне ’пагалоска, чутка’ (Касп.). Запазычанне з польск. gadanie ’тс’ (ад gadać ’гаварыць, размаўляць, балбатаць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гадані́на ’людскія размовы, балбатня, пагалоска’ (Нас., Яруш.). Бясспрэчна, запазычанне з польск. gadanina ’балбатня’ (да gadać ’балбатаць, гаварыць’). Параўн. гада́ць. Бернекер (1, 288) беспадстаўна лічыць гаданіну бел. словам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ґа́па ’разява’ (Сцяц. Словаўтв.). Запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. дыял. gapa, gap ’тс’ (якое звязваецца па паходжанню з польск. gapa ’варона’; гл. Слаўскі, 1, 255–256).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гзі́тісе ’гізаваць; дурэць, насіцца’ (Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з польск. gzić się ’тс’ (падрабязна аб польск. слове Слаўскі, 1, 387; параўн. таксама Трубачоў, Эт. сл., 7, 215).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гру́бка ’галандская печ’. Рус. гру́ба, укр. гру́ба, гру́бка. Запазычанне з польск. gruba, grubka, а гэта з ням. (с.-в.-ням.) gruobe. Гл. Рудніцкі, 741; Фасмер, 1, 462.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дабрабы́т ’дабрабыт’ (БРС). Укр. добро́бут, польск. dobrobyt ’тс’. Магчыма, у бел. мове (таксама ўкр.) запазычанне з польск. мовы. Лексема гэта тэрытарыяльна абмежаваная і магчымасць запазычання вельмі верагодная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дакла́дна ’дакладна’ (БРС). Укр. докла́дно ’тс’. Можна думаць, што гэта запазычанне з польск. dokładnie ’тс’ (але з пераафармленнем марфалагічнага тыпу на ўсх.-слав. лад). Параўн. дакла́дны, дакла́днасць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
До́лар ’долар’ (БРС). Рус. до́ллар, укр. до́лар. Запазычанне з англ. мовы ў XIX ст.: англ. dollar ’тс’ (аб гісторыі слова гл. Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 163).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ды́нда ’гультай’ (Сл. паўн.-зах.). Паводле Сл. паўн.-зах., запазычанне з літ. dìnda ’тс’. Параўн. ды́ндаць ’хадзіць без справы’, якое ўзята з літ. dìnduoti (Сл. паўн.-зах.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дэкламава́ць ’дэкламаваць’ (БРС). Рус. деклами́ровать, укр. декламува́ти. Першакрыніцай з’яўляецца лац. declamāre; у рус. мове запазычанне з ням. deklamieren (< лац.). Бел. і ўкр., відаць, з польск. deklamować (< лац.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)