Verbum

прыпява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Суправаджаць спевамі якое‑н. дзеянне; падпяваць. Данілка іграе жаласліва-нудную мелодыю, Зоська круціцца па сцэне і прыпявае. Купала. Ваявалі ў полі жнеі-маладзіцы, Вострымі сярпамі жыта ваявалі, «Залатая зорка-зараніца, Не заходзь так рана...» — прыпявалі. Вітка.

прырэ́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. прыразаць — прырэзаць (у 2 знач.).

2. Тое, што і прырэзак; прырэзаная зямля. Узараць прырэзку. □ У 1924 годзе да 3,5 гектара ворнай зямлі атрымалі паўгектара прырэзкі з былога панскага маёнтка. Пальчэўскі.

апавяда́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. апавядаць.

2. Невялікі мастацкі апавядальны твор, звычайна ў прозе. Гумарыстычнае апавяданне. □ Усё зразумела Даніну яшчэ і таму, што ў апавяданні, якое чытала ім настаўніца, гаварылася пра такіх жа, як ён, дзяцей вясковай беднаты. Брыль.

апыле́нне, ‑я, н.

1. Перанос пылку кветкі з тычынак на рыльца песціка, у выніку чаго адбываецца апладненне. Штучнае апыленне.

2. Дзеянне паводле дзеясл. апыліць (у 2 знач.).

•••

Перакрыжаванае апыленне — перанясенне пылку з тычынак кветак адной расліны на рыльцы песцікаў кветак другой расліны.

ацэ́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. ацэньваць — ацаніць.

2. Думка, меркаванне пра якасць, годнасць, значэнне каго‑, чаго‑н. Даць ацэнку.

3. Прынятае абазначэнне ступені ведаў і паводзін вучняў; адзнака. Паставіць ацэнку. Пяцібальная сістэма ацэнак.

ашука́нства, ‑а, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. ашукваць — ашукаць.

2. Падман, шальмоўства, махлярства, жульніцтва. Горш за ўсё.. [Васіль Паўловіч] ненавідзіць людзей, схільных да якіх-небудзь махінацый, ашуканства. Кулакоўскі. [Дзяк:] — Я выракаюся рэлігіі, яшчэ раз пацвярджаючы, што яна з’яўляецца ашуканствам і дурманам для народа. Чорны.

пахме́лле, ‑я, н.

1. Дрэннае самаадчуванне, недамаганне, выкліканае моцнай выпіўкай напярэдадні. Вавёрка Дзіка выклікае. З’явіўся той, стаіць і галавы не паднімае, — З пахмелля дужа важкая яна. Корбан. П’янаму ўсё лёгка. Але цяжкае пахмелле... Навуменка.

2. Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пахмяляцца — пахмяліцца.

кляцьба́, ‑ы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. клясці. Там-сям прарвецца і кляцьба, Скрабецца ў сэрцы нейкі смоўж. Купала.

2. Словы лаянкі, якімі выражаюць пажаданне зла, няшчасця каму‑н.; праклён. У суседак злых смяротнаю кляцьбою Было: «Каб ты па Месяцу хадзіла!». Барадулін.

злом, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. зламаць.

2. Месца, на якім што‑н. зламана, надламана. Над сталёвай абшыўкай тырчаў тоўсты медны шпянёк, на якім быў выразна відаць злом. Гамолка.

•••

На злом галавы — тое, што і на скрут галавы (гл. скрут.).

ізаля́цыя, ‑і, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. ізаляваць; ізаляванне. Ізаляцыя інфекцыйна хворых. Закончыць ізаляцыю электраправодкі.

2. Стан паводле знач. дзеясл. ізалявацца; раз’яднанасць з іншымі, ізаляванае становішча.

3. Рэчыва, матэрыял, якімі ізалююць што‑н.; ізалятар (у 1 знач.). Ахаваць правады двайной ізаляцыяй.

[Фр. isolation — адасабленне, раз’яднанне.]