картве́лы, ‑аў; адз. картвел, ‑а, м.; картвелка, ‑і, ДМ ‑лцы; мн. картвелкі, ‑лак; ж.

1. Імя, якім называюць сябе самі грузіны.

2. Назва грузінаў і блізкіх ім народнасцей Закаўказзя (лазаў, мінгрэлаў, сванаў).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

смара́гд, ‑у, М ‑дзе, м.

1. Назва некаторых мінералаў зялёнага колеру.

2. Тое, што і ізумруд. У жанчыны.. былі жаўтаватыя, мабыць ад еду, пальцы і на адным з іх пабліскваў маленькі смарагд. Савіцкі.

[Грэч. smaragdos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бу́льба, -ы, ж.

1. Аднагадовая агародная расліна сямейства паслёнавых з падземнымі клубнямі.

2. Клубні гэтай расліны, якія выкарыстоўваюцца як харч, корм і сыравіна.

Найлепшая ежа — б. з селядцом.

3. Назва беларускага народнага танца.

◊

Бульба ў мундзірах — звараная ці спечаная з лупінамі бульба.

|| прым. бульбяны́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).

Б. крухмал.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мілі́цыя, -і, ж.

1. У некаторых постсавецкіх краінах: сістэма дзяржаўных службаў і органаў для аховы грамадскага парадку, забеспячэння асабістай бяспекі грамадзян і іх маёмасці.

2. зб. Работнікі гэтай установы.

3. Назва народнага апалчэння ў некаторых краінах.

|| прым. міліцэ́йскі, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.) і міліцы́йны, -ая, -ае (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

му́ха, -і, ДМ му́се, мн. -і, мух, ж.

Агульная назва шырокараспаўсюджаных двухкрылых насякомых.

Асеннія мухі.

◊

З мухамі ў носе — капрызны, з норавам.

Пад мухай (разм.) — у стане ап’янення, быць п’янаватым.

Рабіць з мухі слана — значна перабольшваць што-н.

|| памянш. му́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

|| прым. мушы́ны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

яўрэ́і, -яў, адз. -э́й, -я, м.

1. Агульная этнічная назва народа, што гістарычна ўзыходзіць да старажытных семіцкіх плямёнаў (старажытных яўрэяў) і жыве цяпер у розных краінах свету агульным жыццём з астатнім насельніцтвам гэтых краін.

2. Асноўнае насельніцтва дзяржавы Ізраіль.

|| ж. яўрэ́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і, -рэ́ек.

|| прым. яўрэ́йскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

супрацо́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Чалавек, які працуе разам з кім-н.

Супрацоўнікі аддзела.

2. Назва работнікаў некаторых спецыяльнасцей, а таксама ўвогуле служачых.

С. музея.

С. часопіса.

Літаратурны с.

○

Навуковы супрацоўнік — пасада супрацоўніка навукова-даследчай установы; асоба, якая займае гэтую пасаду.

|| ж. супрацо́ўніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. супрацо́ўніцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

буржу́й, ‑я, м.

Разм. Пагардлівая назва буржуа. Хадзілі чуткі, што скора прыйдзе свабода і буржуям будзе канец. Лынькоў. Помніць Харкаў і Чугуеў, Як рабочыя ў той час Ад германскага буржуя Баранілі свой Данбас. Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

генера́тар, ‑а, м.

1. Машына для ператварэння розных відаў энергіі (механічнай, хімічнай, цеплавой, светлавой) у электрычную. Сінхронны генератар.

2. Назва розных апаратаў, прызначаных для вытворчасці чаго‑н. Генератар сігналаў.

3. Тое, што і газагенератар.

[Лац. generator.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

клаві́р, ‑а, м.

1. Агульная назва струнных клавішных музычных інструментаў (клавікордаў, клавесіна, фартэпіяна і інш.).

2. Пералажэнне якога‑н. ансамблевага, аркестравага або опернага твора для снавання ў суправаджэнні фартэпіяна або для выканання на фартэпіяна.

[Ням. Klavier.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)