Жучо́к ’шпілька для валасоў’ (валож., Жд.). Сем. перанос памянш. жучо́к (гл. жук 1) паводле функцыі: захватвае валасы, як лапкі жука.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жы́жаўка ’скула’ (Клім.). Відаць, звязана з коранем дзеяслова жыгаць ’апякаць’ (гл.). Паводле мадэлі барадаўка — назвы іншай балячкі; параўн. жыжа 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Любе́нец, любеняц ’нарачоны’ (трак., Сл. ПЗБ). З польск. lubienice ’тс’. Паводле Трубачова (Эт. сл., 15, 169), прасл. lʼub(j)enьcь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляхкі́я ’лёгкія’ (смарг., Сл. ПЗБ). Кандэнсавання форма з лягкі́я вантробы ’тс’. Націск — паводле цяжкі́я (вантробы), ’печань’ у той жа гаворцы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мядзя́нкі, медзянкі ’чына (гарошак) вясенняя, Lathyrus Vernus (L.) Bernh.’ (мазыр., Бейл.). Да медзь (гл.). Відаць, названа паводле чырвонага колеру кветак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мя́льшчык, мя́льшчыца ’мужчына, жанчына, якія труць лён’ (ветк., чачэр., карм. Мат. Гом.). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 110), з рус. мяльщик, мяльщица.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нацу́біць ’накласці многа’ (Жд. 2). Да цубіць ’біць, лупцаваць’ паводле распаўсюджанай мадэлі біць — набіць ’адлупцаваць’ і ’накласці многа’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нятры́м (нетримъ) ’не руш’: Не тримъ мойго; ’хай, няхай’: Не тримъ говбриць (Нас.). Паводле Насовіча (там жа), ад трымаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паста́цыя, паста́ція ’постаць’ (Нас.). Аргатычна-бурсацкае слова, утворанае паводле лацінскага узору, параўн. рус. старуше́нция ’старая жанчына’, палес. драг. страмо́цыя ’сорам’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пая́дзісты ’смачны’ (свісл., Сцяшк. Сл.) паводле ўтварэння можна параўнаць з літ. pavalgùs ’які шмат есць’. Да па‑ і е́сці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)