крыж м.

1. в разн. знач. крест; (молитвенный жест -ещё) кре́стное зна́мение;

наце́льны к. — нате́льный крест;

2. анат. кресте́ц;

3. (задняя часть туловища лошади) круп;

4. только мн., обл. (приспособление для сматывания ниток) мотови́ло ср.;

5. крестови́на ж.;

○ Чырво́ны К. — Кра́сный Крест;

мальты́йскі к. — ист. мальти́йский крест;

◊ ця́жкі к. — тяжёлый крест;

не́сці свой к. — нести́ свой крест;

паста́віць к. — поста́вить крест;

баі́цца як чорт кры́жа — погов. бои́тся как чёрт ла́дана

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перарабі́ць сов.

1. переде́лать; (исправить — ещё) перерабо́тать;

п. суке́нку — переде́лать пла́тье;

п. арты́кул — переде́лать (перерабо́тать) статью́;

2. перерабо́тать;

п. баво́ўну на пра́жу — перерабо́тать хло́пок в пря́жу;

3. (проработать дольше положенного времени) перерабо́тать;

4. (переутомиться) перерабо́тать;

5. (сделать всё, многое) переде́лать;

чаго́ я то́лькі не ~бі́ў за сваё жыццё! — чего́ я то́лько не переде́лал за свою́ жизнь!;

6. разг. (чулок и т.п.) перевяза́ть;

◊ п. на свой капы́л (лад) — переде́лать на свой лад

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

преклоня́ть несов.

1. (почтительно наклонять) высок. схіля́ць;

преклоня́ть го́лову схіля́ць галаву́;

2. перен. (убеждать) книжн., уст. схіля́ць;

преклоня́ть на свою́ сто́рону схіля́ць на свой бок;

◊

преклоня́ть коле́на (коле́ни) высок. схіля́ць кале́ні, станаві́цца на кале́ні, кле́нчыць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

надарва́цца, ‑рвуся, ‑рвешся, ‑рвецца; ‑рвёмся, ‑рвяцеся; зак.

1. Крыху, не да канца падрацца. Мяшок надарваўся. Канверт надарваўся.

2. Ад празмерных намаганняў пашкодзіць сваё здароўе. Бацька, казалі, надарваўся, падымаючы бярвенні, калі складалі зруб хаты ў суседа. Мележ. // Змяніць свой тэмбр або перарвацца (пра голас). Голас, [цёткі Веры] надарваўся, стаў рэзкім, калючым. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прынараві́цца, ‑раўлюся, ‑ровішся, ‑ровіцца; зак.

Прызвычаіцца, прыстасавацца да чаго‑н. З цягам часу ўсё ўвайшло ў свой звычай. Галя прынаравілася, прыплакалася да новай маткі, а Параска прызвычаілася да чужой дачкі. Сабаленка. [Сымон:] — Пажывём, мо як і прынаровімся да нечага лепшага, новага. Нікановіч. З цяжкасцю [Валера] прынаравіўся да дарогі, прыбавіў скорасць. Місько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

парні́к, ‑а, м.

Збудаванне, пакрытае зашклёнымі рамамі або поліэтыленавай плёнкай, для вырошчвання расады, ранняй гародніны і пад. Адпрацаваная пара тут выкарыстоўваецца для запарвання грубых і сакавітых кармоў,.. ацяплення парнікоў і цяпліц. «Беларусь». Як падрастуць сцяблінкі ўсе, Мы з парнікоў расаду У свой гарод перанясем І высадзім на грады. Аўрамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патускне́ць, ‑ее; зак.

Стаць цьмяным, цёмным, тусклым. Сонца патускнела і ўсё глыбей уплывала ў хмары. Колас. Вось суровыя рады бярозавых крыжоў на самай ўскраіне сяла ўжо страцілі свой беласнежны колер, патускнелі, амаль што захаваліся ў густых зялёных травах. Лынькоў. Вочы .. [Пракапенкі] патускнелі, зніклі з твару рысы бадзёрага, маладога натхнення. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бры́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; незак.

1. Выказваць, адчуваць агіду да каго‑, чаго‑н. адмоўнага, брыдкага; гадзіцца. [Арлоўскі:] — Не даваць ніякага спуску парушальнікам! Цягнуць іх на сход, на суд грамадскі! І сарамаціць так, каб парушальнік брыдзіўся самога сябе за свой учынак! Паслядовіч.

2. Тое, што і брудзіцца.

3. Зал. да брыдзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кумі́р, ‑а, м.

1. Статуй язычніцкага бога; ідал. / Пра статуі антычных багоў, цароў і пад. Пакрышаны куміры, Багі пайшлі на хлам. Колас.

2. перан. Той, хто (тое, што) з’яўляецца прадметам асаблівай павагі, пакланення. На ўсё свой час... Былы ку мір Кампаній шумных, рэстаранаў Пабляк... Навек у Лету кануў... Бачыла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

завербава́ць, ‑вярбую, ‑вярбуеш, ‑вярбуе; зак., каго.

Наняць на работу на пэўных умовах. Завербаваць на лесараспрацоўкі. □ [Краўца] бяруць чуць не з бою, каб завербаваць у сваю вёску або на свой хутар. Колас. // Уцягнуць у якую‑н. арганізацыю. Я іграў на мандаліне, і мяне хутка завербавалі ў гімназічны струнны аркестр. Рамановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)