Прыто́н ’месца, дом, дзе збіраюцца злачынныя, амаральныя, антыграмадзянскія элементы’ (ТСБМ), ’прытулак, свой кут’ (узд., Жд. 1). Укр., рус. прито́н ’месца, дом, дзе збіраюцца злачынныя, амаральныя, антыграмадзянскія элементы’, укр. прити́н ’сховішча, прыстанішча’. Паводле Фасмера (3, 367), рускае слова разам з тоня, затон (гл.) ад топить з першапачатковым значэннем ’гавань, прыстань’. Не выключана запазычанне з рускай мовы, параўн. народнае прыці́н ’прытулак, сховішча’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

фатаграфі́зм, ‑у, м.

Вельмі дакладная, літаральная перадача каго‑, чаго‑н. у мастацкай творчасці з празмернай дэталізацыяй без абагульнення. Элементы фатаграфізму ў графіцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

субстра́т, -у, М -ра́це, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

1. Тое, што ляжыць у аснове якіх-н. утварэнняў, з’яў.

Мінеральны с. глебы.

2. Пажыўнае асяроддзе, дзе развіваюцца якія-н. арганізмы.

3. Элементы мовы папярэдняга насельніцтва дадзенай тэрыторыі, якія захаваліся ў мове прышэльцаў.

Кельцкі субстрат.

|| прым. субстра́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аўтабіяграфі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да аўтабіяграфіі, уключае элементы аўтабіяграфіі. // Звязаны з жыццём аўтара, з’яўляецца яго аўтабіяграфіяй. Аўтабіяграфічны твор. Аўтабіяграфічны матэрыял. Аўтабіяграфічныя апавяданні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыферэнцы́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

1. Размежаваць (размяжоўваць), вылучыць (вылучаць) разнародныя элементы. Дыферэнцыраваць работу.

2. Знайсці (знаходзіць) дыферэнцыял (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмпірыямані́зм, ‑у, м.

Суб’ектыўна-ідэалістычны напрамак у рускай філасофіі пачатку 20 ст., які атаясамлівае грамадскае быццё і грамадскую свядомасць як элементы адзінага (маністычнага) вопыту.

[Ад грэч. empeiría — вопыт і mónos — адзіны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

афо́рт, ‑а, М ‑рце, м.

Від гравюры на метале, у якім паглыбленыя элементы робяцца траўленнем металу кіслотамі, а таксама адбітак з такой гравюры. Афорты Рэмбранта.

[Фр. eau-forte — азотная кіслата.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фугі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак.

Спец.

1. Праводзіць ва ўсіх галасах адну або некалькі тэм.

2. што. Уносіць у музычны твор элементы фугі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Бурды́хнуцца ’ўпасці’. Гл. бурды́к! Абодва словы, мабыць, гукапераймальнага паходжання. У словах гэтага тыпу часта сустракаюцца «суфіксальныя» элементы велярныя, якія чаргуюцца (k ∼ g ∼ cx, а нават з «палаталізацыяй»: бурды́ц!).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Падо́нкі ’рэшткі вадкасці з асадкамі на дне пасудзіны; дэкласаваныя, разбэшчаныя, злачынныя элементы грамадства’. Суфіксальнае вытворнае ад *падонны < дно (гл.) з Суф. ‑к‑. Другое значэнне — семантычная калька рус. подо́нки.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)