◎ По́дан ’столь’ (беласт., Жыв. НС). Хутчэй за ўсё, да под (гл.), параўн. чэш. pūdą ’столь’, балг. под ’тс’, серб.-харв. под ’тс’; суфіксацыя няясная, магчыма, выражае значэнне падабенства (Сцяцко, Афікс. наз., 147). Параўн., аднак, балг. нотой ’столь’, якое Младэнаў (498) звязвае з *ięti ’цяць, рэзаць’, што ставіцца пад сумненне, паколькі балгарскае слова лічыцца запазычаннем з навагрэч. πάτωμα, вытворнага ад πατώνω ’насцілаць падлогу’ (БЕР, 5, 557).⇉'
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тра́ма, ‑ы, ж.
Апорная бэлька, якая падтрымлівае столь (у драўляных будынках). Пад трамай у хаце вісіць зялёны сёлетні тытун. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абуры́цца сов., разг. обру́шиться, обвали́ться, завали́ться, ру́хнуть;
столь ~ры́лася — потоло́к обру́шился (обвали́лся, ру́хнул)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тынкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; незак., што і без дап.
Пакрываць сцены або столь тынкам, каб зрабіць паверхню гладкай.
Т. хату.
|| зак. атынкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны і вы́тынкаваць, -кую, -куеш, -куе; -куй; -каваны.
|| наз. тынко́ўка, -і, ДМ -о́ўцы, ж. і тынкава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
улама́цца, уломіцца; пр. уламаўся, ‑малася; зак.
Разм. Праламацца пад уздзеяннем цяжару. [Мацвей:] Шула ў пограбе пастаўлю, а то столь гатова ўламацца. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
задымі́ць 1, ‑дымлю, ‑дыміш, ‑дыміць; зак., каго-што.
Закурыць, закапціць. Задыміць столь. // Напоўніць дымам.
задымі́ць 2, ‑дымлю, ‑дыміш, ‑дыміць; зак.
Пачаць дыміць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дафарбава́ць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; зак., што.
Скончыць фарбаванне, афарбоўку чаго‑н.; афарбаваць да якога‑н. месца. Дафарбаваць падлогу. Дафарбаваць столь да сярэдзіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зацячы́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цячэ́; зацёк, -цякла́, -ло́; зак.
1. Пра што-н. вадкае, цякучае: трапіць, заліцца куды-н.
Вада зацякла за каўнер.
2. Намокнуць, праняцца чым-н. вадкім.
Столь зацякла.
3. Апухнуць, ацячы.
Вока зацякло.
4. Пра часткі цела: анямець.
Ногі зацяклі.
|| незак. зацяка́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пако́т 1 ’столь’ (ДАБМ, 755), поко́т, поку́т ’столь, гара’ (Шушк.), поко́т ’столь’ (Тарнацкі, Studia) ’шчыт дома, які закладзены бярвеннем’ (Шат.), ’жэрдкі, якія кладуць замест столі ў гумне ці на хляве’ (Бяльк.), ’жэрдкі для ўмацавання саломы на страсе’ (Сл. ПЗБ), поко́т, часцей поко́ты мн. ’лагі, па якіх закочваюць бярвенні на зруб (ТС). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад пакаціць < каціць (гл.). Параўн. таксама павал.
Пако́т 2 ’кола’ (Анімілле), покато́ ’тс’ (Сл. ПЗБ), пакатцо́ ’драўляная падстаўка круглай формы пад патэльню’ (Сл. ПЗБ), пакаты́ ’прыстасаванне для пагрузкі лесу’ (Мат. Гом.). Да каціць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ёрбалка ’бервяно, на якое кладзецца столь’ (Касп.). Магчыма, кантамінаваная форма. Крыніца першай часткі слова (ёр‑) невядомая.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)