◎ Клі́нчыкі ’макуха, выжымкі льнянога семя’ (Сцяшк.). Да клінцы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́стачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
1. гл. косць.
2. Цвёрдае ядро, семя ў некаторых пладах.
К. персіка.
К. слівы.
3. Тое, што і шчыкалатка.
У рацэ вады па костачкі.
4. Гібкая пласцінка, што ўшываецца ў карсет, сукенку і пад.
|| прым. ко́стачкавы, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).
Костачкавыя плады.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
макацёр, макатра, м.
Гліняная пасудзіна, вузкая ўнізе і шырокая зверху, у якой звычайна труць мак, ільняное і канаплянае семя і інш. [Арына] пякла ячменныя бліны і разам церла ў макатры мак. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зе́рка ’ядро арэха’, ’семя садавіны’. Ад асновы зерне: *зернко з выпадзеннем ‑н‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Насе́нне, насі́нне, насе́не, насе́нё, насе́ня, насе́нья, насе́ньня (Мал., Гарэц., Булг., Сл. ПЗБ, Бяльк., Растарг., Сцяшк.), насе́нье ’семя’, ’яечкі, расплод’ (ТС), укр. насі́ння. Запазычана з польск. nasienie, мн. л. nasiona, аддзеяслоўны назоўнік ад nasiać ’насеяць’, г. зн. ’тое, чым сеюць, засяваюць’, спрадвечная назва — семя (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кліне́ц ’клінападобныя жамерыны з канаплянага семя пасля выціскання алею’ (Нас.). Гл. клін©.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зе́рне (род. зярня́ці, мн. зярня́ты, -ня́т) ср.
1. зерно́; (семя бобовых — ещё) боб м., бобо́к м.;
ячме́ннае з. — ячме́нное зерно́;
кака́вавыя зярня́ты — кака́овые бобы́;
2. (мелкая частица, крупинка) зерно́;
3. перен. зерно́; се́мя;
з. пра́ўды — зерно́ и́стины;
здаро́вае з. — здоро́вое зерно́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Клі́нцы ’макуха, выцісні з ільнянога семя пасля выганкі алею’ (Бяльк., Рам., Нар. сл., Грыг.). Гл. клінец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Каму́ха ’рэшткі семя пасля выціскання з яго алею’ (навагр., Сл. паўн.-зах.) — у выніку перастаноўкі⇉да макуха (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
насе́нне, -я, н.
1. Зачатак вышэйшых раслін, які складаецца з зародка і абалонкі; семя, зерне.
Н. развіваецца з семязавязі.
2. зб. Зярняты раслін, прызначаныя для пасеву.
Н. жыта.
3. перан. Пачатак чаго-н.; тое, што мае ўплыў, уздзеянне.
Пасеяць у сэрцы добрае н.
4. перан. Нашчадкі каго-н. (разм.).
|| прым. насе́нны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Насенная бульба.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)