абшму́ляць сов., разг.
1. обтере́ть;
а. рэ́мень — обтере́ть реме́нь;
2. (ногу и т.п.) стере́ть, натере́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́вад¹, -а, М -дзе, мн. павады́, -о́ў м.
Прывязаная да аброці вяроўка або рэмень, на якіх водзяць каня, радзей — цяля, карову.
На повадзе ў каго-н. быць (перан., неадабр.; дзейнічаць не самастойна, па ўказцы каго-н.).
|| прым. павадо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́ручань, -чня, звычайна мн. -чні, -чняў, м.
1. На трапах, на лесвіцах, на бартах суднаў, пры дзвярах вагонаў — прут, брусок, рэмень, за які трымаюцца рукой пры спуску, пад’ёме.
Трымацца за п.
2. Апора для рук у крэсле, калясцы і пад.
Крэсла з поручнямі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распераза́цца, -перажу́ся, -пяра́жашся, -пяра́жацца; расперажы́ся; зак.
1. Зняць з сябе тое, чым быў падперазаны (пояс, рэмень і пад.).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Развязацца, расшпіліцца (пра пояс; разм.).
3. перан. Перастаць стрымліваць сябе; стаць недысцыплінаваным, нахабным.
|| незак. распяра́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шляя́, -і́, мн. шле́і і (з ліч. 2, 3, 4) шляі́, шлей, ж.
1. Частка збруі, рэмень, які прымацаваны двума канцамі да хамута, агібае ўсё тулава каня і падтрымліваецца папярочнымі рамянямі.
2. У парнай запрэжцы: шырокая лямка, якая замяняе хамут.
|| прым. шле́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адпераза́ць, ‑перажу, ‑пяражаш, ‑пяража; заг. адперажы; зак., што.
Зняць папругу, пояс. — Ну, вы там, шчанюкі, марш дадому, — абурана крыкнуў Даміра і зрабіў выгляд, што хоча адперазаць рэмень. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супо́ня, ‑і, ж.
Рэмень для сцягвання клешчаў хамута. Міхась .. стаў поркацца каля хамута: выцягнуў з-пад яго касмыль грывы і роўна расчасаў пальцамі, памацаў супоню, ці добра завязала. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
церассядзёлак, ‑лка, м.
Рэмень, які працягваецца ад адной аглоблі да другой цераз падсядзёлак, каб падняць вышэй хамут і аглоблі. Стары, зняможаны конь натужна хроп, падціснуты церассядзёлкам і хамутом. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раме́ньчык, ‑а, м.
Невялікі або вузкі рэмень (у 1 знач.). Гадзіннікавы раменьчык. □ — А калі не сабака, дык адкуль жа ўзяўся раменьчык на шыі ў ваўка? Як па-твойму? — дапытваўся бацька. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Таза́к ’партупея; рэмень праз плячо для нашэння шаблі’ (Ласт.). Запазычанне, параўн. ст.-цюрк. tušaɣ ’путы’ (параўн. Анікін, 561).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)